AMENSALIZM

AMENSALIZM (Yunoncha a — inkor qo’shimchasi va mens — ma’no) — organizmlar o’rtasidagi o’zaro munosabatlarning bir turga foydali, ammo ikkinchi turga zararli shakli. Masalan, kemiruvchilar uyasida yashaydigan kana, burga va … Read More

AMENOREYA

AMENOREYA (Yunoncha a — inkor qo’shimchasi, men — oy va rheo — oqaman) — olti oy va undan ko’proq muddat hayz ko’rmaslik. Agar ayol ilgari hayz ko’rmagan bo’lsa, birlamchi, oldin … Read More

AMENEMXET III

AMENEMXET III — Misr fir’avni (miloddan avvalgi taxminan 1849-1801), 12-suloladan. Yunon manbalariga ko’ra, Amenemxet III Fayyuvdagi «labirint» deb nom olgan ulkan binoni bunyod etgan.

AMENEMXET I

AMENEMXET I — Misr fir’avni (miloddan avvalgi taxminan 2000-1970), 12-sulola asoschisi. Markazlashgan davlat hokimiyatini kuchaytirish yo’lida kurashgan. O’g’li Senusertga bag’ishlangan «Pandnoma»si saqlangan.

AMBUN

AMBUN — qadimgi og’irlik o’lchovi; o’rta asrlarga oid tarixiy asarlarda uchraydi. G’arbiy Pomirda qo’llanilgan. 1 Ambunlar 78— 79 kilogrammga teng bo’lgan.

AMBULATORIYA

AMBULATORIYA (lotincha ambulatorius — yurib bajariladigan) — qatnab davolanadigan kichik tibbiy muassasa. Ambulatoriyalar ko’proq qishloq joylarida tashkil etiladi. Unda asosiy kasalliklar (ichki, jarroxlik, ayollar kasalliklari) mutaxassislari ishlaydi. Shu bilan Ambulatoriya … Read More

AMBROZIYA

AMBROZIYA (Ambrosia) – 1) qoqidoshlar oilasiga mansub bir yillik va ko’p yillik o’tlar turkumi, 30 ga yaqin turi bor. Amerika, Osiyo, Yevropa, Afrika va Avstraliya hamda Tinch va Atlantika okeanlaridagi … Read More

AMBRAZURA

AMBRAZURA (Fransuzcha embrasure — shinak) — to’p, minomyot va pulemyotdan o’q otish uchun mudofaa inshootlari va zirxli minoralarda qilinadigan tuynuk; miltiq va avtomatlardan otish uchun qurilgan shinaktsan farq qiladi. Ambrazuraning … Read More

AMBON

AMBON — Indoneziyadagi shahar va port. Molukka orollaridagi Ambon orolida joylashgan. Maluku provintsiyasining ma’muriy markazi. Aholisi 206 ming kishi (1990). Baliq ovlanadi va qayta ishlanadi. Universitet bor. Okeanologiya institutining ilmiy … Read More

AMBLIOPIYA

AMBLIOPIYA (Yunoncha amblys — o’tmas, zaiflashgan) — ko’z optik sistemasi, to’r pardasi yoki ko’ruv nervi tolasining bir yoki ikki tomonlama shikastlanishi natijasida ko’rishning pasayishi. Shikastlanish ko’ruv analizatorining ko’z kosasidan boshlab … Read More