Muallif: Admin

ALKLED (alyuminiy va inglizcha clag — qoplangan) — ikki tomonidan qalinligiga nisbatan 2-10 foizgacha toza alyuminiy yoki boshqa alyuminiy krtishmasi qatlami qoplangan (plakirovkalangan), mustahkam alyuminiy qotishmalaridan tayyorlangan yarim fabrikat (chala … Read More

ALENDE GOSSENS, (Allende Cossens) Salvador (1908-1973) — Chili Prezidenta (1970-73). Xalq birligi bloki tomonidan nomzodi qo’yilgan. Chili sotsialistik partiyasi tashkilotchilaridan biri (1933) va rahbari. 1939-42 yillarda sog’liqni saqlash vaziri, 1945 … Read More

ALDOSTERON — buyrak usti bezi po’st qavatining gormoni; kortikosteroidlarp mansub, kortikosteron hosilasi. Molekulyar modda 360,48. Kortikosteroid faollikka ega. Dezoksikortikosterondan 100-120 marta faolroq. Aldosteron organizmda minerallar almashinuvini, natriyning bevosita so’rilishini va … Read More

ALDOLLAR — aldegid spirtlar, molekulasi tarkibida gidroksil (— On) va karbonil (>C=o) guruhlari bo’lgan organik birikmalar.

ALDOL KONDENSATLANISH, aldol kondensasiya — ikki molekula aldegidning o’zaro birikib, tarkibida aldegid va alkogol guruhi bo’lgan moddalar, ya’ni aldollar hosil qilishi. Aldol kondentlanish ilk bor 1872 yilda nemis kimyogari A. … Read More

ALDOZALAR — oddiy uglevodorodlarga kiruvchi, shirin ta’mli, suvda yaxshi eruvchan kristall moddalar. Tuzilishiga ko’ra, Aldozalar polioksialdegidlardir, SN2ON(SNON)»SNO. Tipik vakili glyukoza. Aldozalar odam, hayvon va o’simliklar hayotida ham muhim rol o’ynaydi.

ALDER KURT (1902.10.7-1958.20.6) — nemis organik kimyogari, falsafa fanlari Doktori. 1940 yildan Kyoln universitetiga qarashli kimyo institutining direktori. 1928 yilda O. Dils bilan hamkorlikda dien sintez asoslarini ishlab chiqdi. Stereokimyo, … Read More

ALDEGIDOKISLOTALAR VA KETOKISLOTALAR, oksokarbon kislotalar — molekulasida karbonil (aldegid yoki keton guruhlari) va karboksil guruhlari bo’lgan organik birikmalar. Ular funktsional guruhlarning molekulada o’zaro joylashishiga qarab, a-, R4-, u – va … Read More

ALDEGIDLAR, RCHO – molekulasida organik radikal (R) va vodorod atomi bilan bog’langan karbonil guruhi (>C=o) bo’lgan organik birikmalar. Aldegid guruhi (—SNO) ning qanday radikal bilan birikkanligiga qarab to’yingan, to’yinmagan, aromatik … Read More

ALDEBARAN — Savr yulduz turkumining 0,8-kattalikdagi yulduzi (aldebarani), rangi qizil. Giadlar yulduz to’dasining bosh yulduzi hisoblanadi; Quyoshga nisbatan 150 marta yorqinroq. Bizdan uzoqligi 67 yorug’lik yiliga teng. Kuzda va qishda … Read More