Muallif: Admin

ALLELLAR (1-2-dienlar) — qo’shbog’i ketma-ket joylashgan dien uglevodorodlar. Eng oddiy vakili — Allen gazi (SN2=S=SN2) ning suyuqlanish temperaturasi — 136,2°, qaynash temperaturasi — 34,5°, U natriy ishtirokida qizdirilganda izomerlanib, metilasetilen … Read More

ALLELOPATIYA (Yunoncha allelon – o’zaro, pathos — ta’sir) — turli organizmlarning har xil moddalar ajratib chiqarish orqali o’zaro ta’sir ko’rsatishi. Masalan, ayrim mikroorganizmlar antibiotiklar ishlab chiqarib boshqa mikroorganizmlar rivojlanishini zaiflashtiradi … Read More

ALLELLAR KO’PLIGI (nem Allele multiple) — bir xromosoma lokusidagi bitta gendan mutasiya natijasida vujudga kelgan allellar guruhi. Allellar ko’pligi organizmning muayyan xususiyatlarini belgilab beradi. Allellar ko’pligini ifodalovchi belgilar quyidagilardan iborat: … Read More

ALLELLAR (Yunoncha allelon — bir-birini o’zaro), allelomorflar, allel genlar — bir genning gomologik xromosomalarning o’zaro bir xil joy (lokus) laridagi bo’lishi mumkin bo’lgan har xil holatlari. Allellar ma’lum bir belgining … Read More

ALLEGRO (italyancha allergo — quvnoq, xushchaqchaq) — musiqada: 1) tez sur’at; 2) shu sur’atda ijro etiladigan musiqa asari yoki uning qismi. Odatda Sonata, kvartet, simfoniya va boshqalarning 1-(ba’zan, 4 va … Read More

ALLEGRETTO (italyancha allegretto, allegioning kichraytirilgan shakli) — musiqada: 1) o’rtacha tezlikdagi (allegroga nisbatan sekinroq) sur’at; 2) shu sur’atda ijro etiladigan musiqa asari yoki uning qismi. O’zbekiston kompozitorlari asarlarida, ko’proq, sur’at … Read More

ALLEGORIYA (Yunoncha allegoria — o’zgacha ifodalash, kinoya, qochirim) — badiiy tasvir, obrazlilik turi; mavhum tushuncha yoki g’oyalarni muayyan narsa, voqea va hodisa orqali ifodalash. Masalan, «to’ti» so’zining «gapdon», «bulbul» so’zining … Read More

ALLE (Allais) Moris (1911) — frantsuz iqtisodchisi, iqtisodiy nazariyadagi neoliberal yo’nalish vakili, professor (1944). 1954 yildan ilmiy tadqiqotlar milliy markazida ilmiy xodim. Iqtisodiyotda davlat tomonidan dasturlashtirishni xususiy korxonalarning raqobati bilan … Read More

ALLA-PRIMA (italyancha alia prima) -rangtasvir ishlash usullaridan. Bunda rassom mo’yqalam bilan ishlanayotgan yuzaga rang surtmalarini qurib ulgurmasidan ishlab, imkoniyat boricha bir rang surtmasida tez bajarishi lozim. Rassomdan bir harakat bilan … Read More

ALLANTOIS, embrion qovug’i (Allantois) — sudralib yuruvchilar, qushlar va sut emizuvchilar — amniotalarning embrion pardalaridan biri. Orqa ichakdan hosil buladi, amnion bilan seroz parda orasida joylashadi. Embrionda nafas olish, chiqarish … Read More