BALZAK

BALZAK (Balzac) Onore de (1799.20.5, Tur – 1850.18.8, Parij) – frantsuz realist yozuvchisi. Balzakning ijodiy merosi janr jihatidan ulkan va xilma-xil: romanlar, povestlar, dramalardan iborat. Balzakning ko’pgina romanlari va povestlari umumiy g’oya asosida birlashtirilgan va «inson komediyasi» deb nomlangan ko’p jildli epopeyani tashkil etadi. Unda Balzak o’z zamonasidagi frantsuz jamiyatining haqqoniy, yorqin manzarasini yaratgan. «Inson komediyasi»ni muallif 3 qismga bo’lgan: «Odatlar haqidagi etyudlar», «Falsafiy etyudlar», «Analitik etyudlar». O’ylangan 143 ta asardan 97 tasi yozilgan. Eng katta qismi «Odatlar haqidagi etyudlar»dir, unga 72 ta roman kirgan bo’lib, bular orasida — «Gobsek» (1830), «Evgeniya Grande» (1833), «Gorio ota» (1834), «Yo’qotilgan orzular» (1837-43) kabi asarlar bor. Balzak ijodida frantsuz realizmi o’zining yuksak pog’onasiga ko’tarildi. «Inson komediyasi» epopeyasi 19-asrning 1-yarmidagi frantsuz jamiyatining realistik manzaralarini keng qamrovda aks ettirganligi, voqealarga, dalillarga boyligi, turli toifadagi kishilar dramasi yaratilganligi, yorqin obrazlari va personajlari bilan katta taassurot qoldiradi. Epopeya asarlari bir-biri bilan bog’langan, qahramonlar taqdiri tutash. Sudxo’r Gobsek, Kommersant Grande, bankir Nusingen, ziyoli Rastinyak kabi obrazlar asardan asarga o’ta boradi. Balzakning «Inson komediyasi» epopeyasi zamondoshlarining yuksak bahosiga sazovor bo’lgan. Balzakning «Evgeniya Grande», «Gorio ota», «Gobsek», «Sag’ri teri tilsimi» asarlari S. Muhammadjonov, M. Mirzoidov, M. Maxmudov va boshqalar tarjimasida turli yillarda o’zbek tilida nashr etilgan. Ad.: Azizov K, Qayumov O., Chet el adabiyoti tarixi, T., 1987.