Bo'lim: A harfi

ARSHIY XO’JAJAHON YA’QUB (1706 -1756, Qashqar) — uyg’ur shoiri, davlat arbobi. Oyrot xonligi (1635 -1758) ning Kashqardagi noibi. Arshiy uyg’ur mumtoz she’riyatida lirik janr rivojiga hissa qo’shgan. Navoiyga ergashgan («ko’ngul» … Read More

ARSHI A’LO (Arabcha, Arsh — taxt, a’lo — buyuk) — buyuk taxt. Islom aqidasiga ko’ra, Arsh yer, osmonlar, yulduzlar va Kursiydan ham katta hajmdagi mavjudot. Alloh yaratgan barcha narsadan u … Read More

ARSHAKIYLAR — Parfiya podsholari sulolasi (miloddan avvalgi 250 — milodiy 224). Sulolaga Kaspiy dengizining Janubiy-Sharqiy qismida yashagan Parn qabilasining boshlig’i Arshak asos solgan. Beruniy Arshakiylarni Xorazmning mifologik qahramoni Siyovushdan tarqagan … Read More

ARSHAK (? – miloddan avvalgi 248-247) – Parfiyada hukmronlik qilgan sulola asoschisi. Kaspiy dengizining Janubi-sharqida yashagan Parn qabilasining boshlig’i bo’lgan. Arshak aslida qabila boshlig’iga berilgan unvondir. «Ar» (yer) so’zi Botir, … Read More

ARCHMAN — Turkmanistonning Kopetdog’ etaklaridagi shifobaxsh suvli kurort. Archman temir yo’l stantsiyasidan 9 kilometr narida joylashgan. Iqlimi keskin kontinental, yozi juda issiq (iyulning o’rtacha temperaturasi 30°). Kam vodorod sulfidli mineral … Read More

ARCHINLAR (o’zlarini arshishtib deb ataydilar) — Dog’iston Respublikasidagi xalq. Umumiy soni 1 mingdan ortiq (1992). Archin tilida so’zlashadi. Dindorlari Islomning sunniy mazhabida.

ARCHAZOR, archazor o’rmonlar — asosan, archa daraxtidan tashkil topgan o’rmonlar. Archazorlar 600 — 700 yil (ayrimlari 2000 yilgacha) yashaydi, tog’larda suv to’plash, tuproq eroziyasi oldini olish, sel toshqinlarini bartaraf etish … Read More

ARCHA KO’MIR — archa daraxtidan tayyorlangan yoqilg’i. Bunda archa g’o’lalar ko’ralarga solib kuydiriladi. U cho’g’holiga kelganda ko’ra og’zi somonli loy bilan suvalib, 10-15 kun shu holda saqlanadi. Archa ko’mirdan asosan … Read More

ARCHA (luniperus) — sarvdoshlar oilasiga mansub doim yashil daraxt va butalar turkumi. 70 ga yaqin turi bor. Archa bir jinsli, bir yoki ikki uyli, shamol yordamida changlanuvchi, ignabargli o’simlik. Archaning … Read More

ARSIMOVICH LEV ANDREYEVICH (1909.25.12 – Moskva – 1973.1.3) –fizik olim, akademik (1953). Ilmiy ishlari atom va yadro fizikasiga oid. Arsimovich boshchiligida birinchi marta fiziktermoyadro reaktsiyasi hosil qilingan. Paguosh harakati qatnashchisi.