Bo'lim: A harfi

ARXIMED VINTI — Arximed ixtiro qilgan suv chiqaruvchi mashina (miloddan avvalgi Arximed vinti. 3-asr). Arximed vinti ikki tomoni ochiq tsilindr quvur bo’lib, o’qiga vint kanali hosil qiluvchi vintli yuza o’rnatilgan. … Read More

ARXIMED AKSIOMASI – berilgan ikki kesmaning kichigini bir necha marta takrorlab, har doim kattasidan kattaroq kesma hosil qilish mumkinligi to’g’risidagi aksioma. Arximed aksiomasini yuzalar, hajmlar, sonlar va boshqalarga ham tatbiq … Read More

ARXIMED (taxminan miloddan avvalgi 287 — Sirakuza (Sisiliya) — 212) — yunon mexanigi va matematigi. Arximed o’sha zamonning yirik ilmiy markazi — Iskandariyada ta’lim olgan. Rimliklar Sirakuzani bosib olishi paytida … Read More

ARXIKARP (Archicarpus) — xaltachali zamburug’larning ikki (ostki va ustki) hujayradan iborat urg’ochi jinsiy organi. Ostki hujayra (askogon) bitta yoki bir nechta yirik, ko’pincha ko’p yadroli hujayradan, ustki hujayra (trixogina) esa … Read More

ARXIEPISKOP (arxi… va episkop) — ruhoniylik unvoni, xristian cherkov ierarxidagi oliy darajalardan biri. Hamma episkoplar teng va bir xil hokimiyatga ega deb hisoblansa ham apostol qoidalari asosida ayrim episkoplarga boshqalarning … Read More

ARXIV (lotincha archivum, Yunoncha archeion — muassasa) — 1) hujjatlar saqlanadigan joy; 2) idoralar, tashkilotlar, shuningdek ayrim shaxslar ish faoliyati davomida to’plangan hujjatlar majmui. Qadimgi o’zbek davlatlarida 3-4-asrlardayoq markazlashgan hamda … Read More

ARXI… (Yunoncha arhi — boshlanish, yetakchilik) — muayyan so’zlarga old tomondan qo’shilib, quyidagi ma’no ifodasini beradi: a) kattalik, yuqori mavqega egalik (masalan, arxiepiskop), birikmaga kirishgan so’z ifodalagan belgi kuchli, ortiq … Read More

ARXESPORA (Yunoncha arche — boshlanish va spora) — yo’sinlar va paporotniklar bo’limiga mansub o’simliklarda spora hosil qiluvchi, gulli o’simliklarda esa chang va murtak xaltachalari yetishtiruvchi hujayralar.

ARXEOSIATLAR (Archeocyathida) -qirilib ketgan umurtqasiz jonivorlar turkumi. Bo’yi 6 — 8 santimetr, eni 1-2 santimetr. Kembriy davridagi dengizlarda yashagan. Arxeosiatlar g’uj bo’lib to’plangan joylarda keyincha riflar vujudga kelgan. 100 metrgacha … Read More

ARXEOPTERIKS, arxeornis, dastlabki qush (Archaeopteryx) — qushlarning eng qadimgi qirilib ketgan urug’i, kaltakesakdumlilar (Saururae, ya’ni Archaeoruithes) kenja sinfiga kiradi. Zag’izg’on kattaligidagi bitta turi (A. lithographica) ma’lum. Arxeopteriks patlarining izi dastlab … Read More