Bo'lim: B harfi

BARQUQ (? – 1399) – cherkas mamluklaridan bo’lgan Misr sultoni. Barquqning otasi Islomni qabul qilgan edi. Qrimda Barquqni bir musulmon sotib olib Misrga yuborgan, u yerda 1364 yil Amir Elbug’oga … Read More

BARQIYORUQ, Ruknuddin Barqiyoruq (? — 1104) — Saljuqiylar sultoni (1094 — 1104). Malikshoh I ning o’g’li. Malikshoh I vafot etgach, uning o’g’illari Barqiyoruq, Mahmud, Malikshoh, Muhammad va Sanjar o’rtasida taxt … Read More

BARQARORLIK VA O’ZGARUVCHANLIK — dialektik falsafaning juft tushunchalari. Barqarorlik narsa va hodisalarga xos muayyanlikni ifodalasa, o’zgaruvchanlik ularning ma’lum bir holatdan boshqa bir holatga o’tish jarayonini bildiradi. O’zgaruvchanlik keng ma’nodagi harakat … Read More

BARYER FUNKTSIYA – odam va hayvonlar organizmining o’z ichki muhitini (qon, limfa va to’qima suyukligini) tashqi ta’sirlardan himoya qilishi, shu muhitni (tarkibi, kimyoviy, fizik hamda biologik xossalarini) nisbatan bir me’yorda … Read More

BARSHCHINA, boyarshchina — barin [(boyar) ga tekinga ishlab berish] — o’rta asrlarda Rossiyada yer rentasi shakli, yirik yer egasiga qaram krepostnoy dehqonni o’z mehnat qurollari bilan yer egasi xo’jaligida haq … Read More

BARCHINLIG’KEND, Barchkend, Barchin — Sirdaryo bo’yida joylashgan o’rta asr qal’a-shaharlaridan biri (12 — 14-asrlar); Jand viloyatiga kirgan. Oltin O’rda davrida Barchinlig’kendda zarb qilingan mis tangalarda «Barchin» yozuvi uchraydi. 13- asr … Read More

BARCHIN (Barchinoy, oy Barchin, gul Barchin, Barchin suluv) — «Alpomish» dostonidagi yetakchi obrazlardan. Boysarining qizi. Alpomishning sevgilisi. Barchin mard va dovyurak qiz. U xalq og’zaki ijodidagi qahramonlik eposiga xos Botir … Read More

BARXAN (turkiycha) — qumli cho’l va chala cho’llardagi relefning ko’chma qum shakllari. Shamol yo’nalishiga ko’ndalang bo’ladi. Barxan yiliga o’rta hisobda bir necha sm dan yuzlab metrgacha ko’chadi. Qizilqum va Qoraqum … Read More

BARTOLD VASILIY VLADIMIROVICH [1869.3(15).11 -Peterburg – 1930.19.8] — sharqshunos. Rossiya Fanlar Akademiyasining akademigi (1913). Peterburg universiteti Sharq tillari fakultetini tamomlagan (1891). Bartold O’rta Osiyoga birinchi marta 1893 yilda kelgan. Keyinchalik … Read More

BARTOLINIT – qin (diloq) dahlizidagi katta Bartolin bezlarining yallig’lanishi. Kasallik qo’zg’atuvchi mikroblar: gonokokk, streptokokk, stafilokokklarning bez yo’llariga kirishi sabab bo’ladi. Gonokokklar qo’zg’atgan Bartolinit (so’zak Bartoliniti) da ko’pincha bez yo’llarining har … Read More