Bo'lim: B harfi

BAVURCHI, bovurchi — o’rta asrlarda turkiy xalqlar saroy mansablaridan biri. 14-asrdan boshlab turkiy manbalarda qayd etila boshlagan. Oshpaz, bakovul ma’nosida ham qo’llanilgan. Hukmdor oshxonasida xizmat qilgan Bavurchining bakovuldan bir pog’ona … Read More

BAVOSIR, gemorroy — to’g’ri ichakning pastki qismi, xususan orqa chiqaruv yo’li venalarining tugun-tugun bo’lib kengayishi. Intoksikasiya, allergiya, mexanik ta’sirotlar: venalarning o’sma, ayollarda homilali bachadon bilan ezilishi, uzoq muddat oyoqda yurib … Read More

BAVARIYA — GFR yeri. Dunay havzasida. Maydoni 70,6 ming kilometr kvadrat. Aholisi 11,4 million kishi (1991). Ma’muriy markazi — Myunxen shahri. Bavariya mamlakatning eng baland tog’li qismida. Myunxenda iyulning o’rtacha … Read More

BABUSHKIN LEONID NIKOLAYEVICH (1902.23.3 – Toshkent -1976.26.5) -geograf, agrometeorolog olim, O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan fan va texnika arbobi (I960). Geografiya fanlari doktori (1950), professor (1952), O’rta Osiyo universitetini tugatgan (1926). O’rta … Read More

BABUIN, sariq maymun (Papio cynocephalus) — pavianlar urug’iga mansub maymunlarning bitta turi. Tanasining uzunligi 75 santimetr, dumi 60 santimetrgacha. Afrikaning Angoladan boshlab shimoli Mozambikkacha bo’lgan hududlarida, shuningdek Keniya va Janub … Read More

BABUGAN-YAYLA— Qrim tog’larining bosh tizmasidagi eng baland tog’, Gurzuf va Alushta oralig’ida. O’rtacha balandligi 1000-1400 metr, eng baland joyi 1545 metr (Roman-kosh). Yuqori yura davrining ohaktoshlaridan tarkib topgan. Karst hodisasi … Read More

BABIRUSSA (Babyrousa babyrussa) — cho’chqalar oilasiga mansub sut emizuvchi hayvon. Urug’ning yagona turi. Boshqa cho’chqalardan boshining kichik, quloqlarining kalta, oyoqlarining ingichka va uzun bo’lishi, kalta dumining uchida popugining bo’lmasligi, orqasining … Read More

BABIY YAR — Kiyevning sobiq shimoli-g’arbidagi jarlik, 1941-43 yillarda nemis-fashistlari tomonidan tinch aholi (asosan yahudiylar) va sho’ro harbiy asirlari qatli om qilingan joy. Fashistlar tomonidan Babiy yarda jami 100 mingdan … Read More

BABENBERGLAR — Avstriyada o’rta asrlarda hukmronlik qilgan knyazlar sulolasi (976-1246). Babenberglar davrida Avstriya «Muqaddas Rim imperiyasi»ning eng kuchli knyazliklaridan biriga aylangan. Sulolaning mashhur vakillari: Genrix II Yazomirgott (1141-77), Leopold V … Read More

BABEZIOZ, babeziellyoz —qoramol, qo’y va echkilarda Babesia turkumiga mansub bir hujayrali organizmlar qo’zg’atadigan yuqumli kasallik. Babezioz hayvonlarga kanalar orqali yuqadi. Kasallikning kechishi 4-8 sutka. Kasallangan hayvonning tana harorati keskin ko’tariladi, … Read More