Bo'lim: B harfi

BREGG-VULF SHARTI — to’lqin uzunligini o’zgartirmay kristalldan sochilgan rentgen nurlarining interferentsion maksimumlari vaziyatini belgilovchi shart. Ingliz fizigi U. L. Bregg va rus fizigi G. V. Vulf tomonidan bir-biridan mustaqil ravishda … Read More

BREGG (Bragg) — ota-bola ingliz fiziklari; rentgenstrukturaviy tahlil asoschilari. Qator kristallarning atom tuzilishlarini rentgen nurlari difraktsiyalari yordamida birinchi bo’lib tushuntirib berishgan (1913). Nobel mukofoti laureatlari (1915): 1) Uilyam Genri (18621942), … Read More

BRUSELLYOZ, Malta isitmasi, qora oqsoq— odam va hayvonlarda uchraydigan infektsion kasallik; Brusellyozni brusella bakteriyalari qo’zg’atadi, ular tashqi muhitda (suv, tuproq, teri va hokazolar) bir necha oy saqlana oladi; dezinfektsiyalovchi vositalarda … Read More

BRUTTO (italyancha brutto — qo’pol) -1) tovarning idishi, o’rovi bilan birgalikdagi yalpi ogirligi. Masalan, guruch yoki unning qopi bilan birgalikdagi og’irligi; 2) korxona yoki tashkilotning sarf-xarajatlar chegirilmagan foydasi, yalpi daromadi.

BRUTTIYLAR — Janubiy Italiya (hozirgi Kalabriya) dagi qadimgi italiy oskumbr qabilalaridan biri. Miloddan avvalgi 3-asr boshlarida Rim tomonidan bo’ysundirilgan. 2-puni urushi (miloddan avvalgi 218-201) davrida Bruttiylar Karfagen sarkardasi gan’ibolning kuchli … Read More

BRUTALIZM, neobrutalizm (inglizcha brutal — dag’al, qo’pol) — Yevropa me’morligida 20-asr 3-choragida yuzaga kelgan yo’nalish. Me’morlik shakllarini dag’al, nafosatsiz gavdalantirishga intilishdan iborat. Dastlab Buyuk Britaniyada (me’mori A. va P. Smitsonlar), … Read More

BRUTMARKYUNIY (miloddan avvalgi 85-42) — Rim siyosiy arbobi. Yuliy Tsezarga qarshi miloddan avvalgi 44 yilda uyushtirilgan fitna (Kassiy bilan birga) rahbari. Rivoyatlarga ko’ra, birinchi bo’lib Yu. Tsezarga xanjar solgan. Tsezarni … Read More

BRUSYA — gimnastika asbobi, to’rtta yog’och poyaga oshiqmoshiq bilan mustahkamlangan 2 gorizontal yog’och (metall yoki shisha plastikadan ishlangan sterjenli) jerdtayoqchadan iborat sport snaryadi. Erkaklar parallel Brusyada, ayollar esa pastbaland Brusya … Read More

BRUSNIKA (Vaccinium vitsdaea) brusnikadoshlar oilasiga mansub doim yashil chala buta. Bo’yi 25 santimetr. Bargi qalin, teskari tuxumsimon yoki ellipssimon, chetlari pastga qayrilgan. Gullari och pushti, qo’ng’iroqsimon, mevasi qizil, dumaloq, serurug’ … Read More

BRUSIT (amerikalik mineralogi A. Brus nomidan) — gidroksidlar kichik sinfiga mansub mineral, kimyoviy formulasi Mg(OH)2. Magniy qisman G’eg+ yoki mp2+ (ferro va manganobrusitlar) bilan almashishi mumkin. Trigonal sistemada kristallanadi, rangi … Read More