Bo'lim: Bilasizmi?

Radiy — radioaktiv element. Endi, «radioaktivlik»ning o’zini ko’rib chiqaylik-chi. Barcha kimyoviy elementlar atomdan tashkil topgan. Atomlarning ko’pchiligi barqaror holatda bo’ladi, ya’ni ular o’zgarmaydi. Lekin ayrim og’ir metallar parchalanadi va boshqa … Read More

Simob — g’oyatda o’ziga xos metall bo’lib, uy sharoiti temperaturasida suyuq holatda bo’ladi. Simob 39 gradus sovuqlikda muzlaydi, 357 gradusda esa qaynaydi. Uning vazni suvdan 13,6 marta og’irroq. Simobning sirtqi … Read More

Shunday hollar bo’ladiki, daryolar qumida sof holdagi oltinning mayda, zig’irsimon donalari bo’ladi. Ularni topish, qumdan yuvib olishga juda tajribali odamlar — oltin qidiruvchilargina qodirdir. Daryolar million yillar mobaynida ohib, o’zi … Read More

Odamzot birinchi marta tanigan-bilgan metall, ehtimol, oltindir. Oltinni tabiatning o’zida nodir holda uchratgan inson uning qadrini tarixdan oldingi davrlardayoq his qilgan edi. Oltinni qay tariqa topishadi? Oltin garchi nodir va … Read More

Odamlar hamisha erishib bo’lmaydigan narsalarni orzu qilib kelishgan. Faqat orzu etish bilan cheklanmadilar, balki bu orzu-xayollarni ro’yobga chiqarish uchun qo’ldan kelgan hamma ishni qilib keldilar. Birovlar oltin diyori — Eldoradoni … Read More

Platina — noyob xossalarga ega metall. Uning bunday nomlanishi ispancha «plata», ya’ni «mitti kumush» so’zidan kelib chiqqan bo’lib, uning qo’rg’oshinsimon-oq tusli bo’lganligi shunday atalishiga olib kelgan. Platina xuddi oltin singari … Read More

Avvalo, qotishma — bu, bir necha metallarni aralashtirib eritish natijasida paydo bo’ladigan metall. Qalayi-qo’rg’oshin qotishmasining asosi qalayidir. U odatda qo’rg’oshin bilan: 1 qism qo’rg’oshin 6 yoki 44 qism qalayi nisbati … Read More

Kumushni qadim zamonlarda ham olishgan. Yevropada bisotidagi Kumushning miqdoriga qarab qirollarning qudratiga baho berishgan. Ispaniyada kumush qazib olinadigan konlarning boyligi kamaygach, Ispaniya qiroli Amerikaning ochilishi to’g’risidagi xabarni cheksiz sevinib qarshi … Read More

Bashariyat tarixidagi burilish nuqtalarini yuzaga keltirgan voqea-hodisalar ozmuncha emas, lekin, shak-shubhasiz, ulardan eng esda qoladiganlaridan biri portlovchi moddalarning yaratilishidir. O’q-dorini miloddan ancha oldin xitoyliklar ixtiro etgan, degan fikr an’anaviy tus … Read More

Qurol — bu shunday bir vositadirki, uning madadida inson faqat o’zini himoya qilibgina qolmasdan, balki tajovuz ham qiladi. Odamzot quroldan ilk marta yirtqich hayvonlardan himoyalanish va ov qilish maqsadida foydalangan. … Read More