Bo'lim: CH harfi

CHIG’ATOY, Chig’atoyxon (71242) — Chig’atoy ulusi hukmdori (1224-42). Chingizxonning 2-o’g’li. Onasi Bo’rta fujin (xotun) Qo’ng’irot urug’i vakili Day no’yonning qizi bo’lgan. Saltanat qonun-qoidalari (to’ra), udumlar, xususan, Chingizxon yasosining beistisno bajarilishini … Read More

CHIG’ATOYLAR — Chig’atoy ulusini idora etgan chingiziy sulola (1224— 1404). Chingizxonning 2-o’g’li Chig’atoy ismidan kelib chiqqan. Chig’atoy ulusi hukmdorlari: Chig’atoyxon (1224-42), Qora Huloku (Haloku) ( 1242-46, 1252), esu Munke (1246-57), … Read More

CHIG’ANOQLILAR, ostrakodalar (Ostracoda) — qisqichbaqasimonlar sinfiga mansub umurtqasiz hayvonlarning kenja sinfi. 2000 ga yaqin turi ma’lum. Tanasi (0,2—23 millimetr) ohak bilan to’yingan ikki tavaqali chig’anoq ichiga joylashgan. 3 juft oyog’i … Read More

CHIG’ANOQ — ko’pgina umurtqasiz hayvonlarning tanasini qoplab, himoya funktsiyasini bajaruvchi skelet tuzilmasi. Odatda, Chig’anoq tanaga zich yopishib turmaydi va undagi teshikdan organizm qisman tashqariga chiqishi mumkin. Asosan, kaltsiy karbonat yoki … Read More

CHIQISH VA BOTISH TUGUNLARI — osmon jismlari orbitalarining 6 elementi jumlasiga kiruvchi nuqtalar. Elliptik orbitalar bo’ylab harakatlanayotgan osmon jismlarining vaziyatini aniqlash uchun katta yarim o’q, ekstsentrisitet, og’malik, perigeliygacha masofa va … Read More

CHIQARISH SISTEMASI, ayirish sistemasi, ekskretor sistema — tirik organizmlarda ortiqcha suv, moddalar almashinuvining oxirgi mahsulotlari, tuz, shuningdek, unda hosil bo’ladigan yoki tashqi muhitdan kiradigan zaharli moddalarni organizmdan tashqi muhitga chiqarib … Read More

CHIYABO’RI, shaqal (Canis aureus) — yirtqichlar turkumining itsimonlar oilasiga mansub sut emizuvchi hayvon. Tanasi 71-85 santimetr, dumi 20-36 santimetr, og’irligi 7-13 kilogramm. Qishda yungi xira sarg’ish, kulrang (yelkasida qora aralash), … Read More

CHICHEN-ITSA (ChichenItza) Yukatan yarim orolining shimoldagi mayyalarning siyosiy va madaniy markazi. Milodiy 8-asrda barpo etilgan deb taxmin etiladi. 10-asrda tolteklar tomonidan bosib olingan. 11-asr o’rtalaridan Chichen-itsa tolteklarning Yukatandagi davlati poytaxtiga … Read More

CHIXACHYOV TIZMASI – Oltoyning Janubiy sharqidagi tog’ tizmasi. Rossiya Federatsiyasi Oltoy o’lkasi, Tiva Respublikasi hududida, Rossiya Federatsiyasi bilan MXR chegarasi bo’ylab cho’zilgan. Uzunligi 100 kilometr, eng baland joyi 4029 metr. … Read More

CHIUAUA — Meksikaning shimoliy qismidagi shtat. Maydoni 247 ming kilometr kvadrat. Aholisi 3,1 million kishi (2000). Ma’muriy markazi — Chiuaua shahri. Shtat Meksika tog’ligining shimol qismida (eng baland joyi 1000-2000 … Read More