Bo'lim: CH harfi

CHUHRA – Temuriylar, Shayboniylar davrida hukmdor saroyida xizmat qiluvchi xos maxram. Chuhralardan saroy qo’riqchilari, ya’ni hukmdorning shaxsiy gvardiyasi tashkil qilingan. Chuhralikka aslzoda, zodagon va yuqori tabaqa farzandlari jalb etilgan. Boburning … Read More

CHUG’URCHUQLAR (Sturnidae) chumchuqsimonlar turkumi oilasi, 24— 26 uruqqa mansub po turi ma’lum. Tanasining uzunligi 17-45 satimetr, vazni 50-100 gramm. Oyoqlari baquvvat, yerda va daraxtda harakatlanishga yaxshi moslashgan. Voyaga yetganlarining rangi … Read More

CHO’L BURGUTI (Aquila Tarax) — tsarchig’aylar oilasiga mansub qush turi. Tanasining uzunligi 60-85 santimetr, vazni 3-5 kilogramm. Yevropa va Osiyo cho’llarida tarqalgan. Yerga, ba’zan past, yakka o’sgan daraxtlarga uya quradi. … Read More

CHO’L — o’simlik dunyosining yaxshi rivojlanishiga yo’l bermaydigan doimiy quruq va issiq iqlimli o’lkalardagi biom tipi. Yer quruqlik qismining 20% dan ortig’ini egallaydi. Tuprog’i va yer yuzasini qoplagan yotqiziqlariga ko’ra … Read More

CHO’KTIRISH, cho’ktirish usullari — eritmadan yoki gazdan bir yoxud bir nechta kimyoviy komponentlarni kam eriydigan birikma (chukma) holida ajratib olish. Cho’ktirish kimyoviy analizda elementlarni ajratib olishda keng qo’llanadi. Sifat va … Read More

CHO’KINDI TOG’ JINSLARI – moddaning suvda cho’kishi yoki havodan tushishidan hamda quruqlik yuzasi, dengiz okean havzalaridagi muzlar faoliyati natijasida hosil bo’ladigan tof jinslari. Cho’kish mexanik (og’irlik kuchi ta’siri va muhit … Read More

CHIRIKRABOT — sak qabilalaridan bo’lgan opasiaklar shahrining xarobasi (miloddan avvalgi 1-ming yillik o’rtalari). Jangadaryo bo’yi (Qizilqum)da joylashgan. Xorazm arxeologiya-etnografiya ekspeditsiyasi (1948-49), Yu.A. Rapoport rahbarligidagi arxeologiya otryadi (1957-58) tekshirgan. Chirikrabot qal’asi … Read More

CHIPQON, furunkul — soch xaltachasi (follikula) va atrofidagi yog’bezi hamda to’qimalarining o’tkir yiringli nekrotik yallig’lanishi. Stafilokokklar qo’zg’atadi. Terida yog’va ter ajralishining kuchayishi, avitaminoz, moddalar almashinuvining buzilishi, tozalikka va shaxsiy gigienaga … Read More

CHIPORQANOTLILAR (Zygaenidae yoki Anthroceridae) — kapalaklar oilasi. 1200 ga yaqin turi ma’lum. Qanotlari yoyilganda 5 santimetrcha. Oldingisi, odatda, yaltiroq, ko’k, yashil yoki qora. Qizil, sariq, oq dog’lari bor. Ba’zi Chiporqanotlilar … Read More

CHIPOR ILONLAR — suv ilonlar oilasiga mansub ilonlar 2 urug’i; asl Chipor ilonlar (Coluber) va o’rmalovchi Chipor ilonlar (E1arpe) ning umumiy nomi. Uzunligi 2,4 metrgacha. Gavdasining orqa qismi sidirg’a rangli, … Read More