Bo'lim: D harfi

DAM OLISH KUNLARI – har haftalik uzluksiz dam olish kunlari. O’zbekiston Respublikasida barcha xodimlarga 5 kunlik ish haftasida haftada 2 dam olish kuni, 6 kunlik ish haftasida esa, 1 dam … Read More

DAM OLISH, hordiq chiqarish — charchoqni yozadigan, kuchquvvatni asliga keltiradigan, ish qobiliyatini tiklashga yordam beradigan faoliyat yoki orom holati. Mehnat va Dam olish odamning o’qish, ishlab chiqarish va boshqa faoliyatlari … Read More

DAM BERILGAN SHUDGOR – kuzda va bahorda haydalib, shudgor qilingan, muayyan muddat ekin ekilmagan dala; tuproq hosildorligini tabiiy tiklash vositasi tarzida qo’llanilgan agrotexnik tadbir. v tuproqlari yumshatilgan va begona o’tlardan … Read More

DAM (fors— nafas) — 1) hunarmandchilikda — o’choqqa havo haydaydigan garmonsimon moslama. Dam va osma Dam degan xillari bor. Katta-kichikligi va o’rnatiladigan qasqonlari (gardishlari) soni (2-11 ta) ga ko’ra turli … Read More

DAM XENRIK (HENRIK) KARL PETER (1895.21.2 – 1976.24.4) – daniyalik biokimyogar. Daniya fanlar Qirollik jamiyati a’zosi (1948 yildan). Kopengagen politexnika instituti professor (1941). Asosiy ishlari sterinlar, K va E vitaminlari … Read More

DALYAN, Dayren — Xitoyning shimoli-sharqidagi shahar, Lyaonin provintsiyasida, sariq dengizning Dalyanvan qo’ltig’i sohilidagi port (kJ ortib-tushirish yiliga 50 million tonna). Lyuyshun shahri bilan birga Lyuyda ma’muriy rayoni tarkibiga kirgan. Aholisi … Read More

DALTONIZM — rang ajrata olmaslik. Ingliz olimi J. Dalton shu kasallikka chalinib, uni tasvirlab bergan, kasallik nomi ham shundan kelib chiqqan.

DALTONIDLAR VA BERTOLLIDLAR — o’zgarmas tarkibli kimyoviy birikmalar (daltonidlar) bilan o’zgaruvchan tarkibli kimyoviy birikmalar (bertollidlar)ni ifodalash uchun 1912— 14 yillarda N.S. Kurnakov kiritgan terminlar. «Daltonidlar» termini J. Dalton xotirasi uchun, … Read More

DALTON (DALTON) JON (1766.6.9, Iglsfild, Angliya — 1844.27.7, Manchester) — ingliz kimyogari va fizigi. Atomistik nazariya asoschisi. London Qirollik jamiyatining a’zosi (1822 yildan), Dalton gazlar xossalarini o’rganib, gazlarning parsial bosimi … Read More

DAL VLADIMIR IVANOVICH [adabiy taxallusi — kazak Luganskiy; 1801.10 (22).11, Lugansk shahri— 1872.22.9(4.10), Moskva] — rus leksikografi, etnograf va yozuvchi. Peterburg Fanlar Akademiyasi muxbir a’zosi (1838), faxriy akademik (1863). Derpt … Read More