Bo'lim: D harfi

DALAY-LAMA [mo’g’ulcha Dalay — so’ngsiz (donolik) va Lama] — Tibetdagi lamaizm ruhoniylari boshlig’ining unvoni. 1391 yilda joriy etilgan. Birinchi Dalay-lama, rivoyatga ko’ra, 1351 yilda tug’ilgan. Lamaizmda Dalay-lama tirik Xudo sifatida … Read More

DALA G’OZI (Anser fabalis Lathem) — g’ozsimonlar turkumi o’rdaklar oilasiga mansub qushlarning bir turi. Vazni 2,75—4,5 kilogramm. Boshqa g’ozlarga nisbatan ko’proq quruqlikka moslashgan. Yerda yengil yuradi va tez yuguradi, suvda … Read More

DALA QANDALASI (Lygus pratensis L.) — hammaxo’r hasharot; Dala qandalasining kattaligi 3,5—4 millimetr, rangi yashil, qora naqshlari, qanotining ustki qismida, ko’kragining ost tomonida dog’lari bor. Tanasi cho’ziq, tuxumsimon. Lichinkasi kichikligi … Read More

DALEN (DALEN) NILS GUSTAV (1869.30.11, Stenstorp — 1937.9.12, Stokgolm) — shved ixtirochi muhandisi. Syurixdagi Politexnika institutini tamomlagan. Gaz turbinasi va boshqa mashinalar qurilmalarini takomillashtirgan. Mayoqlardagi alangani qorong’ida avtomatik yoqish va … Read More

DALVARZINTEPA XAZINASI — Dalvarzintepa shahristoni (Surxondaryo) dan topilgan xazina. O’zbekistan san’atshunoslik ekspeditsiyasi tomonidan topilgan (1972). Dalvarzintepa xazinasi — 2 baldoqli sopol ko’zacha (yarim metr chuqurlikda og’irligi 36 kilogramm) dagi har … Read More

DALVARZINTEPA — so’nggi jez davriga mansub qishloq xarobasi (miloddan avvalgi 10-8-asrlar). Chust madaniyatinit eng yirik yodgorligi. Andijon viloyatining oyim qishlog’i yaqinidan topilgan. Dalvarzintepaning 6000 metr kvadratga yaqin qismi ochilgan (1966). … Read More

DALVARZIN CHO’LI – Toshkent viloyatidagi cho’l, Sirdaryoning o’rta oqimi sohili bilan Mo’g’ultog’ va Oltintepa tog’lari etaklari oralig’ida joylashgan. Relefi gil va qumlardan tarkib topgan past-baland tekislikdan iborat. Yanvarning o’rtacha temperturasi … Read More

DALA SHPATLARI — yer po’stida eng ko’p tarqalgan, karkasli silikatlar kichik sinfiga mansub jins hosil qiluvchi minerallar guruhi. Yer po’sti og’irligining 50% ini tashkil etadi. K, Na, Ca, va alyumosilikatlarning … Read More

DALA CHUMCHUG’I (Passer montanus L.) — chumchuqsimonlar turkumi to’qimachilar oilasiga mansub qushlarning bir turi. Vazni 20-25 gramm. Boshqa chumchuqsimonlardan boshining ensa qismi qo’ng’ir, oq rangli chakkasida qoramtir dog’lari hamda qanotlarida … Read More

DALA TAJRIBASI — dala sharoitida ishlab chiqarish sharoitlariga yaqinlashtirib o’tkaziladigan eksperimental agronomic tadqiqot; ekin etishtirishning barcha sharoitlarini hisobga olgan holda tajriba maydonida o’tkaziladi. Bunday tajribalarda ekinlarni yetishtirishning u yoki bu … Read More