Bo'lim: D harfiga oid fuqarolik jamiyatiga oid ensiklopedik atamalar

DEMAGOGIYA (yun. demos – xalq va ago – boshlayman) — faktlarni ataylab buzib ko’rsatish, yolg’on-yashiq va‘dalar berish va tilyog’lamalik qilish yo’li bilan aldash; g’arazli, ko’pincha siyosiy maqsadlarni yashirgan holda balandparvoz … Read More

DELIMITLASH (lot. chegaralarni o’rnatish) — davlat chegarasini, uning o’tish joylarini batafsil tavsiflash va boshqa davlat bilan bu haqida tuzilgan shartnomaga asosan uni xaritaga tushirish.

DEMAGOG (yun. demagogos – xalq dohiysi) — dastlab Yunonistonda xalqni orqasidan ergashtirgan siyosiy guruhchalar rahbarlari, demokratik kayfiyatdagi siyosiy arbob; keyinchalik bu so’z salbiy ma‘no olgan.

DEKRET (lot. farmon, qaror) — oliy hokimiyat boshqaruv organi chiqargan va qonun kuchiga ega bo’lgan qaror.

DE-FAKTO (yun. de facto – amalda, haqiqatda) — xalqaro huquqda yangi davlat yoki hukumatning qisman (yuridik jihatdan rasmiylashtirilmagan holda) e‘tirof etilishi. Ya‘ni haqiqatda mavjud bo’lib, biroq yuridik jihatdan rasmiylashtirilmagan. Masalan, … Read More

DAVLAT SOTSIALIZMI — 1) sotsializmga burjua davlatining ijtimoiy-iqtisodiy tadbirlari orqali erishish mumkinligini targ’ib etuvchi reformistik nazariya. 2) Sobiq sotsialistik mamlakatlarda amalda mavjud bo’lgan sotsializm. Davlat sotsializmi nazariyasi 19 asrning 2-yarmida … Read More

DAVLAT SHAKLLARI — davlatning ichki tuzilishiga oid uch tarkibiy qism birligi: boshqaruv shakli; davlatning ma‘muriy-hududiy tuzilishi shakli; siyosiy rejim shakli. Davlatshunos olimlar Davlat shakllarini o’rganishga tarixiy jihatdan yondashib, qadimgi, o’rta … Read More

DEMOKRATIYA «EKSPORTI» — ayrim taraqqiy etgan davlatlarning geosiyosiy va iqtisodiy manfaat va maqsadlarni ko’zlagan holda demokratik o’zgarishlar jarayonini tezlashtirish zaruratini ro’kach qilib, rivojlanayotgan mamlakatlar ichki ishlariga aralashishga, ba‘zan ochiq-oshkora, ba‘zan … Read More

DEFEKT – nuqson, shikast, kamchilik.

DAVLAT QURILISHI — konstitutsion huquq normalari bilan belgilangan va mustahkamlangan ijtimoiy, iqtisodiy va siyosiy-huquqiy munosabatlar tizimi.