Bo'lim: F harfi

FRENEL (FRESNEL) OGYUSTEN JAN (1788.10.5,Broli 1827.14.7,Vild’Avre, Parij yaqinida) — frantsuz fizigi, Parij Fanlar Akademiyasi a’zosi (1823). London Qirollik jamiyati a’zosi, to’lqin optikasi asoschilaridan biri. Fizikani mustaqil o’rgangan. Politexnika maktabida (1806), … Read More

FRENEL ZONALARI – fazoning berilgan (R) nuqgasvdagi to’lqin amplitudasini aniqlashda hisoblashlarni soddalashtirish uchun yorug’lik to’lqin sirti bo’linadigan halqasimon soha (zona)lari. Monoxromatik yorug’lik to’lqinining Q manbadan R kuzatish nuqtasiga tarqalishini ko’raylik. … Read More

FRENOLOGIYA (Yunoncha phren — aql va … logiya) — inson ruhiy xususiyatlari bilan uning kalla suyagi tuzilishi o’rtasida bog’lanishlar bor, deb hisoblovchi ta’limot. Asoschisi — nemis shifokori Frans Gall (1758-1828). … Read More

FREONLAR — yog’ qatori uglevodorod ftoridlar va uglevodorod ftorxloridlar guruhi. Freonlar suvda erimaydigan, organik erituvchilar va ko’pgina surkov moylarida esa yaxshi eriydigan gazsimon yoki suyuq moddalardir. Freonlar nisbatan kimyoviy inert, … Read More

FOLKLORSHUNOSLIK – xalq ijodi haqidagi fan. Folklorshunoslik turli davrlarda va turli mamlakatlarda etnografiya, adabiyotshunoslik, musiqashunoslik, antropologiya va sotsiologiyaning bir qismi sifatida qaralib kelgan. Keyinchalik xalq san’atini (xalq og’zaki ijodi, musiqa … Read More

FITRAT (taxallusi; asl ism-sharifi Abdurauf Abdurahim o’g’li) (1886, Buxoro — 1938,4,10, Toshkent) — yozuvchi, tarixchi, adabiyotshunos, tilshunos, san’atshunos va siyosatshunos olim, davlat va jamoat arbobi. Birinchi o’zbek professor (1926). Mir … Read More

FITOPATOLOGIYA (fito…, Pato… va logiya) — o’simlik kasalliklari, ularning oldini olish va tugatish usullari hamda tadbirlari haqidagi fan. Umumiy va xususiy Fitopatologiyaga bo’linadi. Umumiy Fitopatologiya o’simlik kasalliklarining paydo bo’lishi sabablarini, … Read More

FIRMA (italyancha firma — imzo) — korxona, kompaniya, xo’jalik va tijorat tashkilotlarining umumiy nomi. Xodimlar soni, mulk shakllari, huquqiy holati va boshqalarga ko’ra xilma-xil Firmalar bor. Firmalarda band bo’lgan xodimlar … Read More

FIRDAVSIY ABULQOSIM TUSIY (taxminan 934 — Tus shahri — 1030) — fors-tojik shoiri va mutafakkiri. Tus va Nishopur shaharlaridagi madrasalarda tahsil olgan. Zamonasining barcha asosiy ilmlarini egallab, Arab va pahlaviy … Read More

FINIKIYA — O’rta dengizning Sharqiy sohilidagi qadimiy viloyat. Rivoyatlarga ko’ra, Finikiyaning aholisi Eritreya dengizi sohillaridan kelgan; ayrim finikiyalik tarixchilarning fikricha, finikiyaliklar Finikiyaning tub aholisidir. Miloddan avvalgi 5-4 ming yillikda Finikiya … Read More