Bo'lim: F harfi

FRIKTSION UZATMA – bir-biriga siqilib aylanadigan disklar, tsilindrlar, konuslar va boshqalar orasida hosil bo’ladigan ishqalanish kuchi hisobiga aylanma harakat uzatiladigan yoki o’zgartiriladigan mexanik uzatma. Friktsion uzatma o’qlari parallel va kesishuvchi … Read More

FRIZ TILI — german tillarining g’arbiy guruhchasiga mansub, Niderlandiyaning Frislandiya viloyatida, G’arbiy Friz orollarida va Germaniyaning quyi Saksoniya (Zaterland) yerida, Shlezvig shimoli g’arbida, shimoliy Friz orollarida, Gelgoland orolda tarqalgan til; … Read More

FROMM (FROMM) ERIX (1900.23.3, Frankfurtmayn — 1980.18.3, Muralto, Shveytsariya) — nemis-amerikalik psixolog, sotsiolog, neofreydizm asoschisi. 1929-32 yillarda Frankfurt-Mayndagi Ijtimoiy tadqiqotlar institutida ishlagan. 1933 yil AQShga muhojir bo’lib ketgan, hayotining so’shti … Read More

FRISH (FRISCH) RAGNER ANTON KITTIL (1895.3.3 Oslo 1973.31.1) norveg iqtisodchisi, Norvegiya Fanlar Akademiyasi a’zosi (1931). Oslo shahridagi universitetda o’qigan. Oslo universiteti huzuridagi iqtisodiyot instituti direktori (1931-1965); Yel (1930), Sorbonna (1933) … Read More

FRUSTRATSIYA (lotincha frustratio — addanish, rejalarning barbod bo’lishi) — muammoni hal qilish yoki maqsadga erishish yo’lidagi faoliyatni izdan chiqaruvchi ruhiy holat. U kishining maqsadga erishishi yo’lida uchraydigan, ob’yektiv ravishda engib … Read More

FRUNZE MIXAIL VASILEVICH [1885.21.1 (2.2), hozirgi Bishkek shahri 1925.31.10, Moskva] — Turkistonda sovet rejimini qurol kuchi bilan o’rnatgan sho’ro harbiy arboblarvdan biri. Rossiyada 1905-07 yillar inqilobida faol qatnashgan. Ivanovo—Voznesensk gubernya … Read More

FRUKTOZA (lotincha fructus — meva), levuloza, S6N12O6 — shirin ta’mli rangeiz kristall modda. Kdynash trasi 102-104°; suvda eriydi. Fruktoza — monosaxarid, ko’pchilik mevalarda, mas, pomidor, olma, asalda (50%) erkin hodda … Read More

FIZIOLOGIYA VA BIOFIZIKA INSTITUTI, O’zbekiston Fanlar Akademiyasi fiziologiya va biofizika instituti — fiziologiya va biofizika sohalari bo’yicha ilmiy tadqiqot ishlari olib boruvchi ilmiy muassasa. Dastlab 1959 yilda Zoologiya va parazitologiya … Read More

FIZIOLOGIYA (Yunoncha physis — tabiat va …logiya) — organizmlar va ular qismlari, sistemalari, organlari, to’qimalari va hayot faoliyatini o’rganadigan fan. O’rganish ob’ektiga binoan, odam, hayvonlar va o’simliklar fiziologiyasiga bo’linadi. Fiziologiya … Read More

FIZIOKRATLAR (Fransuzcha physiocrates; lotincha physis — tabiat va kratos — hokimiyat) — 18-asrning 2-yarmida Frantsiyada paydo bo’lgan iqtisodiy tafakkur maktabi. Merkantsizmga qarshi qarashlar sifatida yuzaga kelgan. Asoschisi F.Kene. Uning o’quvchilari … Read More