FONON

FONON (Yunoncha phone — tovush) — kristall panjara tebranishlari maydonining kvanti. Kristall atomlarining tebranishlari o’zaro ta’sir natijasida to’lqin shaklida tarqaladi. Har bir shunday to’lqinga kvazizarra — Fononni mos qo’yish mumkin. … Read More

FONOLOGIYA

FONOLOGIYA (fono… va …logiya) — tilshunoslikning til tovush qurilishining strukturaviy (tuzilmaviy) va funktsional (vazifaviy) qonuniyatlarini, tilning eng mayda, ma’no bildirmaydigan birliklari — bo’g’inlar, fonemalarning tuzilishi va amalda qo’llanishini o’rganuvchi bo’limi. … Read More

FONOGRAFIK YOZUV

FONOGRAFIK YOZUV, fonografiya (fono… — … grafiya) — tilning fonetik tuzilishini, tovush tarkibini aniqroq, to’likroq aks ettiruvchi yozuv turi; yozuv tarixida gtiktografik (rasmli) va ideofafik (so’z—tushuncha) yozuvlardan keyingi bosqichdagi yozuv. … Read More

FONOGRAMMA

FONOGRAMMA (Yunoncha phone — tovush va gramma) — maxsus texnik vosita (fonograf, magnitofon, raqamli rekorder kabi)lar yordamida yozilgan tovush sadolari yig’indisi. Tayyorlanish usuli (mexanik, foto, elektromagnit, elektronraqamli va boshqalar)ga ko’ra … Read More

FOTO SAN’ATI

FOTO SAN’ATI — badiiy ijod turi; asarlari fotografiya (surat) vositalari asosida yaratiladigan tasviriy san’at turi. Badiiy madaniyatda Foto san’atining alohida o’rin tutishi fan (fizika, kimyo, optika) va texnikaning ma’lum yutuqlari … Read More

FOTIMIYLAR XALIFALIGI

FOTIMIYLAR XALIFALIGI, Fotimiylar davlati (909-1171) — Shimoliy Afrikada fotimiylar sulolasi boshqargan harbiyteokratik davlat. Ifriqiya (Tunis)da ismoiliylar harakati natijasida tugatilgan aglabiylar davlati o’rniga tuzilgan. 910 yilda Rakkad shahrida ismoiliylardan bo’lgan Imom … Read More

FOTODAVRIYLIK

FOTODAVRIYLIK —o’simliklar va hayvonlarda kechakunduzning yorug’ (kun uzunligi) va qorong’i (tun uzunligi) davrlari nisbatlariga, ularning uzunqisqaligiga javob reaktsiyasi; o’simliklarning o’sishi va rivojlanishi jarayonlari o’zgarishlarida namoyon bo’ladi. Fotodavriylik ekologik omil sifatida … Read More

FOTOGRAFIYA

FOTOGRAFIYA (foto… va …grafin) — maxsus optik asbob fotoapparat yordamida yoruglik sezgir fotografik materiallar (maxsus modda qoplangan qog’oz, shisha, plyonka)da ob’ektning oqqora yoki rangli tasvirini hosil qilish usuli; shunday usulda … Read More

FOTOGRAMMETRIYA

FOTOGRAMMETRIYA (foto… gramma va metriya) — ob’yektlarning shakli, o’lchami va o’rnini ularning fotosuratlardagi tasviridan aniklash bilan shug’ullanuvchi ilmiy-texnikaviy fan. Ob’yektlarning fotosuratlari bevosita maxsus fotoapparatlarda, radiolokasion, televizion, infraqizilissiqlik, lazer, elektron va … Read More