Bo'lim: I harfiga oid fuqarolik jamiyatiga oid ensiklopedik atamalar

IJTIMOIY PARADIGMA — siyosiy fikr paradigmalaridan biri. Ijtimoiy paradigma mohiyatiga ko’ra ijtimoiy yondashuvga mos keladi va siyosatni unga jamiyatning boshqa sohalari ta‘siri orqali tushuntiradi (masalan, iqtisod, ijtimoiy qatlamlashuv, madaniyat, huquq … Read More

IJTIMOIY JAMG’ARMALAR — a‘zoligi bo’lmagan va o’z mablag’lari bo’lmagan va o’z mablag’lari (mulk)ni ko’ngilli badallar, qonunlar bilan taqiqlanmagan boshqa kirimlar hisobiga shakllantiruvchi, hamda ularni muayyan ijtimoiy ehtiyojlarni qondirishga yo’naltiruvchi tashkilot.

IJTIMOIY ADOLAT — jamiyatning demokratik rivojlanish darajasini, inson huquq va erkinliklariga rioya qilish normalarini, millat hayot tarzining axloqiy timsolini belgilovchi davlat siyosati, aholining ijtimoiy jihatdan kam ta‘minlangan tabaqalari manfaatini ko’zlab, … Read More

IDEALIZM (yun. idea so’zidan) — falsafadagi asosiy oqimlardan biri; ong, ruh, tafakkur birlamchi, materiya, tabiat, borliq ikkilamchi deb talqin etuvchi qarashlar tizimi. Materializmning muqobili. Odatda, «idealist» (ideal so’zidan) tushunchasi olijanob … Read More

ICHKI SUVERENITET — milliy hududda yashovchi va ushbu davlatning fuqarosi bo’lgan (yoki fuqorosi bo’lmagan) barcha odamlar ustidan hukmronlik qilish huquqi va vakolati.

IJTIMOIY KAFOLAT — barcha fuqarolarning millati, tili, dini, jinsi, ijtimoiy kelib chiqishi va ijtimoiy holatidan qat‘iy nazar Konstitutsiya va boshqa qonunchilik hujjatlarida belgilangan siyosiy, ijtimoiy, iqtisodiy huquqlar bilan birga ularning … Read More

IEROKRATIYA (yun. hieros – muqaddas, tabarruk) — Ruhoniylar, kohinlar hokimiyati.

IDIOGRAFIK FANLAR — xodisalarni, bo’lib o’tgan voqealarni, ya‘ni xususiy holatlarni har tomonlama o’rganadi (tarix, geografiya, astronomiya kabilar)

IDORA — 1) ma‘lum bir ijtimoiy, davlat, xo’jalik, savdo va turli tarmoqlarni boshqarish uchun shtatli xodimlari va ma‘muriyati bo’lgan tashkilot, muassasa, boshqarma va ular o’rnashgan bino. Masalan, xo’jalik Idorasi., Idora … Read More

IDEYA (yun. idea – obraz, tushuncha, g’oya) — voqelikni kishi ongida aks etishi, ayni vaqtda insonni o’zini o’rab turgan predmet va hodisalarga bo’lgan munosabatini ifodalovchi tushuncha, g’oya.