Bo'lim: N harfi

Nerv impulsi – nerv tolalari bo’ylab tarqaladigan qo’zg’alish to’lqinlari. Nerv hujayralari (neyronlar) qo’zg’alganda paydo bo’ladi. Signallarni sezuvchi periferik nerv uchlari (retseptorlari)dan Markaziy nerv sistemasiga va undan ijrochi a’zolar (muskullar va … Read More

Nerit yotqiziqlari (Yunoncha nerites-dengiz mollyuskasi) — sayoz joylardagi dengiz va okean tubi cho’kindilari. Materik sayozligisa suv quyi qatlamining yaxshi aeratsiyalanishi sharoitida qosil bo’ladi. Nerit yotqiziqlari turli tipga mansub cho’kindilar (mayda … Read More

Nefertiti (qadimgi misrcha — sohibjamol kelmoqda) — miloddan avvalgi 14- asr boshidagi Misr malikasi (podshosi), Amenxotep IV ning xotini. Yeri o’tkazgan diniy islohotlarda ishtirok etganligi taxmin kilinadi; uning ismi islohotlardan … Read More

Netto (italyancha netto — sof) — mahsulotning o’rov-idishsiz sof og’irligi; tovarning tashlamalar kirmagan sof narxi, xarajatlar ayirib tashlangandan keyingi sof daromad. Xo’jalik amaliyotida Netto aktivlarining (kompaniya kapitalining nomoddiy aktivlar va … Read More

Neftekamsk — Rossiya Federatsiyasi Boshqirdistondagi shahar (1963 yildan). Kama daryosi bo’yida. Temir yo’l stantsiyasi. Aholisi 117 ming kishi (1998). Neft qazib olinadi (Arlan neft koni). Avtosamosval, «Bashselxozmash», temir-beton buyumlar, sut … Read More

Nefroskleroz (Yunoncha nephnos — buyrak, sklerosis — zichlashish) — buy- rakni biriktiruvchi to’qima qoplab ketishi natijasida uning qattiqlashishi va «burishib» qolishi. Gipertoniya, pielo-nefrit, buyrak sili, glomerulonefrit, buyraktosh kasalligi (nefrolitiaz) va … Read More

Ne’matova Adolat (1949.6.3, Oltiariq tumani) — O’zbekiston Respublikasi xalq o’qituvchisi (1995). Farg’ona pedagogika institutini tugatgan (1970). 1971 yildan Oltiariq tumani, Shahrixon, Toshkent shahri maktablarida o’zbek tili va adabiyoti, chet tili … Read More

Neft gazlari – neft bilan birga chiqadigan uglevodorod gazlari, shuningdek, neftni qayta ishlash paytida hosil bo’ladigan gazlar. 1 m3 hajmdagi Neft gazlari tarkibida 100-150 gramm benzin fraktsiyalari bo’ladi. Yonish issiqligi … Read More

Nigrosporoz — makkajo’xori so’talari va g’o’za ko’saklari kasalligi. Nigrospora oruzae, Nigrosporoz spaerika (makkajo’xori so’talarida), Nigrosporoz gossypii (g’o’za ko’saklarida) chala zamburug’lari qo’zg’atadi. Kasallangan organlarda qora dog’lar hosil qiladi. Kuchli zararlangan so’talar … Read More

Nigilizm (lotincha nihil — hech nima) — mavjud ijtimoiy hayot shakli va axloqiy normalarni, madaniy meros hamda ideallarni inkor etish. Ijtimoiy-tarixiy taraqqiyot inqirozga uchragan davrlarda ayniqsa keng yoyildi. Nigilizm terminini … Read More