Bo'lim: P harfi

Perigeliy (peri… va Yunoncha helios — Quyosh) — Quyosh atrofida ellips, parabola yoki giperbola bo’yicha harakatlanayotgan osmon jismi orbitasining Quyoshga eng yaqin nuqtasi. Sayyoralarning g’alayonlovchi kuchlari ta’sirida Perigeliyning fazodagi vaziyati … Read More

Perigey (peri… va Yunoncha ge — yer) — Oy yoki yer sun’iy yo’ldoshi orbitasining yerga eng yaqin nuqtasi. G’alayonlanuvchi kuchlar Perigeyning fazodagi vaziyatini o’zgartiradi. Masalan, Quyoshning g’alayonlanuvchi kuchi ta’sirida oy … Read More

Perikard (peri… va Yunoncha cardia — yurak) — odam va umurtqali hayvonlarda yurakni o’rab turadigan yopiq xaltasimon tuzilma. Tashqi — fibroz va ichki — seroz qavatlardan iborat. Seroz kavat vistseral … Read More

Penalti (inglizcha penalty — jazolash) — sport atamasi; sport o’yinlarida jarima maydonchasida qoidani buzganlik uchun jazolash. 1891 yil futbolda joriy qilingan (qoidani buzgan jamoaning darvozasiga 11 metrdan to’p tepiladi). Shuningdek, … Read More

Pashshatog’ — Nurota tog’ sistemasining g’arbiy davomi. Eng baland joyi 850 metr. Yon bag’irlari quruq soylar bilan kesilgan. Gersin burmalanishi davrida shakllangan Oqtog’antiklinal strukturasining g’arbiy qismi bo’lib, yangi tektonik harakatlar … Read More

Pashmaj (Salsola leptoclada) — sho’radoshlar oilasiga mansub bir yillik o’simlik. Poyasi tik, sershox, uzunligi 15-45 santimetr. Barglari oddiy, seret, yarim tsilindrsimon, tukli, ketma-ket joylashgan. Gullari to’g’ri, ikki jinsli. Gul qo’rg’oni … Read More

Pashmak — shirinlik turi. O’rta Osiyoda qadimdan mashhur. Pashmak uchun shakar, sirka essentsiyasi, oliy nav bug’doy uni va qo’y yog’i ishlatiladi. Tayyorlash usuli: qozonga shakar va suv solinadi (suv miqdori … Read More

Paxtachilik — 1) xalq xo’jaligining g’o’za ekish va paxta yetishtirish bilan shug’ullanadigan tarmog’i; 2) Malvaceae oilasining Gossypium turkumiga mansub g’o’zaning kelib chiqishi, evolyusiyasi, o’sishi va rivojlanishi, uni dehqonchilikda yetishtirish qonuniyatlari … Read More

Paxtagul — islimiy naqsh turi; amaliy bezak san’atida ochilgan paxta chanog’ini uslublashtirib yaratiladi. Paxtagul yoki paxta islimiy deb ataladi. Amaliy san’atning deyarli barcha turlari (kashtado’zlik, chinnisozlik, kulollik, kandakorlik, ganch o’ymakorligi … Read More

Patriarx (Yunoncha pater — ota va archo — boshqaraman) — cherkov ierarxiyasida oliy unvon. Xristian cherkovidagi Rim, Konstantinopol, Aleksandriya, Antioxiya, Quddus episkoplarida shu unvon bo’lgan. Hozirgi pravoslavieda oliy diniy lavozim, … Read More