Bo'lim: R harfi

Renaturatsiya (re… va lotincha natura — tabiiy xususiyat) — denaturatsiyaga uchragan biopolimer (masalan, oqsil yoki nuklein kislota) molekulasining biologik nativ (faol) holatga o’tishi. Agar denaturatsiyada oqsil molekulasi ixcham taxlangan (tartibli) … Read More

Rembrandt Xarmens van Reyn (Rembrandt Harmensz van Rijn) (1606.15.7, Leyden — 1669.4.10, Amsterdam) — golland rassomi; golland va jahon realistik rangtasviriga kuchli ta’sir ko’rsatgan mo’yqalam, rasm va gravyura ustasi. Rembrandt … Read More

Remark (Remargue, Remark) Erix Mariya (1898.22.6, Osnabryuk — 1970.25.9, Lokarno, Shveytsariya) — nemis yozuvchisi. G’arbda «yo’qotilgan avlod» deb atalgan adabiyotning yirik vakili. 1-jahon urushi qatnashchisi. Asarlarida urush dahshatlari, 2-jahon urushi … Read More

Rektor (lotincha rector — boshqaruvchi, rahbar) — oliy o’quv yurti, diniy seminariya rahbari. Uyg’onish davrida Yevropada ko’p sinfli maktablarning asosiy o’qituvchisi va mudiri Rektor deb atalgan. Frantsiyada o’quv yurti («akademiya») … Read More

Relef, bo’rtma tasvir — haykaltaroshlikning bir turi. Tasvir, shakl tekis zamin (fon)dan bo’rttirib yoki o’yib (chuqurlashtirib) hosil qilinadi. Kompozitsiya tabiiy asosdan ajralmasdan tekis sathda yaratiladi; Relef me’morlik bo’laklari bezagi, haykaltaroshlik … Read More

Relef (Fransuzcha relief, lotincha Relevo — ko’taraman) (geografiyada) — yer yuzasi, okean va dengiz tubidagi tashqi ko’rinishi, o’lchamlari, kelib chiqishi, yoshi va rivojlanish tarixiga ko’ra turli-tuman notekisliklar: tog’, tekislik, Pasttekislik, … Read More

Rekonkista (ispancha Reconquista, reconquistar — jang bilan qaytarib olmoq) — arablar (aniqrog’i mavrlar) bosib olgan hududlarni pirenei yarim oroli tub aholisi tomonidan 8-15-asrlarda jang bilan qaytarib olinishi. Rekonkista 718 yildagi … Read More

Reklamatsiya (lotincha reclamatio — qat’iy norozilik) — tovar sotib oluvchining tovar yetkazib beruvchiga yoki xizmatlarni bajaruvchi (yoki aksincha)ga tegishli majburiyatlarni bajarmaganligi to’g’risida yozma ravishda bildiriladigan e’tirozi. Reklamatsiya turli sabablarga ko’ra: … Read More

Reklama (lotincha reklamo — qichqirmoq) — tovarlarning sifati, ularni sotib olishdan ko’riladigan naf haqidagi axborot; bevosita yoki bilvosita foyda (daromad) olish maqsadida yuridik va jismoniy shaxslar yoki mahsulot to’g’risida tarqatiladigan … Read More

Rekvizitsiya (lotincha reguisitio — talab qilib olish, olib qo’yish) — mulkni haq to’lab majburiy ravishda davlat egaligiga to’la yoki vaqtincha foydalanish uchun olish. O’zbekiston Respublikasi FKga ko’ra, tabiiy ofatlar, avariyalar, … Read More