Bo'lim: S harfi

SILLABIK SHE’R TIZIMI (Yun. syllabikos — bo’g’inli) — har satrda bo’g’inlar soni teng bo’lishiga asoslan- gan she’r tizimi. S.sh.t., asosan, turg’un urg’uli tillar — frantsuz, nemis, polyak tillari va b.ga … Read More

Simmetriya (Yun. symmetria — o’lchovdosh) (matematikada) — 1) tor ma’noda — S. fazoning a tekislikka (tekislikdagi a to’g’ri chiziqqa) nisbatan unga tegishli har bir M nuqtaga shunday M’ nuqtani mos … Read More

Simfoniya (Yun. symfonia — ohangdoshlik) — simfonik musiqaning etakchi janri, kompozitorlik yunalishi- dagi cholg’u musiqaning oliy shakli. Sim- fonik orkestr ijrosiga muljallangan; ba’zi slarda xor va yakkaxon xonandalar ham jalb … Read More

Simfonik musiqa – asosan, simfonik orkestr ijrosiga muljallan- gan musiqa asarlari. Muhim janrlari: simfoniya, uvertyura, kontsert, simfonik syuita, simfonik poema, rapsodiya, fan- taziya. Simfonik orkestr paydo bulgungacha, 17-a.da va 18-a.ning … Read More

Singal tili — hind (hindoriy) tillaridan biri, Shri Lanka Respubli- kasining davlat tili. So’zlashuvchilar 12 mln. kishidan ortiq. S.t.ning adabiy va so’zlashuv shayuglarida jiddiy farq bor. Urg’u so’zning birinchi bo’g’iniga … Read More

Sina-Tibet tog’lari, Sichuan Alp tog’lari — Xitoydagi tog’lar. Uz. 750 km, eni 400 km gacha. G’arbdan sharqqa 5000-6500 m dan 1000-1200 m gacha pasayib boradi. Eng baland joyi 7590 m. … Read More

Sinapslar (Yun. synapsis — ula- nish, tutashish) — nerv hujayralari (neyronlar)ning o’zaro va ijrochi organ- lar hujayralari b-n tutashgan joyi. S. signallarni impulelarga aylantira- Di va uzatadi. «S.»terminini birinchi bo’lib … Read More

Singapur — Singapur davlati- ning poytaxti. Jan.Sharqiy Osiyoning yirik iktisodiy markazi. Aholisi 4,1 mln. kishi (2001). Singapur bo’gozi sohilidagi dunyoda eng yirik dengiz portlaridan (yiliga 130 mln. t dan ziyod … Read More

Singarmonizm (Yun. syn birga va harmonia — ohangdoshlik, uyg’unlik), unlilar garmoniyasi (ohangdoshligi) — asosan, turkiy tillarda, qisman mo’g’ul, tungusmanjur, fin-ugor, paleoosiyo tillarida uchraydigan fonetik hodisa; bunda muayyan so’z shaklining (ham … Read More

Sind daryosi bo’yidagi jang — Jaloliddin Manguberdi va Chingizxon qo’shinlari o’rtasidagi jang (1221 y. 24-26 noyab.). Parvon Jan- gida mag’lub bo’lgan mo’g’ullar Chingiz- xon boshchiligida ulkan lashkar to’plab Jaloliddinga qarshi … Read More