Bo'lim: S harfi

Sinxroniya (Yun. synchronos bir vaqtli, bir davrli) — 1) bir vaqtning o’zida mavjud bo’lgan, o’zaro boglik, va alokador unsurlar tizimi bo’lgan til- ning (yoki boshqa biror ijtimoiyguma- nitar fanning) muayyan … Read More

Sinxronizator 1) avtomo- billarning uzatmalar qutisida tish- li g’ildiraklar (shesternyalar)ni shovqinsiz va turtkisiz ulash uchun ish- latiladigan qurilma. Ishi tishlashadi- gan detallarning ishqalanishi hisobiga uzatmalar qutisidagi ikkilamchi val va avtomobilning … Read More

Sinxron generator (Yun. synchrenos — bir vaktli va generator) — generator rejimida ishlaydigan o’zgaruvchan tok elektr mashinasi; sin- xron mashina. Odatda, sinxron mashina 3 fazali (generator, dvigatel, kompensa- tor) bo’ladi. … Read More

Sirenlar, dengiz sigirlari (Sirenia) — suvda yashaydigan sut emizuvchi hayvonlar turkumi. Gavdasi urchuqsimon, dum suzgi- chi gorizontal joylashgan. Uz. 6 m gacha, og’irligi 400 kg gacha. Oldingi oyoqlari kurak shaklida, … Read More

Sipohiy, sipoh (forsjangchi, askar) -1) Saljuqiylar saltanati- da uncha katta bo’lmagan mulkka egalik qilgan, erkin mulkdor otliq qo’shin vaki- li; 2) Usmonli turk imperiyasi armiyasida aniq shartnoma asosida harbiy xizmatni … Read More

Sipxandon Kxamtay (1924.8.2, Champasak viloyatining Xuakxongnia qishlog’i) — Laos davlat arbobi. 1947 y.dan inqilobiy harakatda. Laos Xalq inqilobiy partiyasining a’zosi (1956). Jan. rayonlar shtabi zobiti (1947— 48), Jan. rayonlarda Laos … Read More

«Sirdaryo haqiqati» – ijti- moiy-siyosiy, iqtisodiy gazeta. Muas- Sisi Sirdaryo viloyati hokimligi. 1963 y. 1 iyundan Guliston sh.da o’zbek va rus tillarida nashr etiladi. Gaz. faoliyati- ning shakllanishida Sulton Akbariy, … Read More

Sirdaryo issiqlik elektr stantsiyasi — O’rta Osiyodagi yirik energetika inshooti. Yangier sh.dan 30 km sharkda, O’zbekiston va Tojikiston chegarasidagi Shirin sh.da kurilgan. Stya kurilishi 1966 y.da boshlangan. Quvvati 300 MVt … Read More

SIPUNKULIDLAR (Sipunculida) dengiz umurtqasiz hayvonlari tipi. Uz. I dan 50 sm gacha. Chuvalchangsimon, segmentlarga bo’linmagan tanasining uchi (xartumcha)da paypaslagichlar b-n o’ralgan og’iz teshigi bor. Og’zidan keyin- rokda (orqa tomonida) anal … Read More

Skalpel (lot. scalpellum — pichoqcha) — jarrohlik amaliyotida to’qima va a’zolarni kesishda ishlatila- digan kichikroq maxsus metall pichoqcha. Uz. 12-15 sm, kesadigan qismi kalta va dastasi uzunroqbo’ladi. S. kesuvchi yuza- … Read More