Bo'lim: S harfiga oid iqtisodiy ensiklopedik atamalar

SINDIKAT – monopolistik birlashmaning shakli. Unda sindikatga birlashayotgan korxonalar ishlab chiqarish mustaqilligini saqlab qolgan holda o’zlarining tijorat sohasidagi mustaqilligidan mahrum bo’ladilar. Bunda buyurtmalarni taqsimlash, xomashyo sotib olish, ishlab chiqarilgan mahsulotni … Read More

SIKLLIK BALANSLASHTIRILADIGAN BUDJET – budjet siyosatidagi konsepsiyalardan biri. Uning asosida budjet iqtisodiy sikl davrida muvozanatlashtirilishi lozim, degan qoida yotadi. Davlat bir vaqtning o’zida siklga qarshi choralarni amalga oshiradi va budjetni … Read More

SIKL – iqtisodiy faoliyatning birin-ketin qayta-qayta takrorlanishi. Odatda, to’rtta bosqichda: krizis (inqiroz), depressiya (bir joyda depsinish), jonlanish va yuksalishdan iborat. Amaliy hayotda ko’proq ikki bosqich: bum (cho’qqi, zudlik bilan yuqori … Read More

SIFAT – tovarning muayyan iste’molchilar ehtiyojini qondirish qobiliyatini belgilab beruvchi, qo’yilgan talablarga mos keluvchi xususiyatlari majmuyi. Oldi-sotdi shartnomalarida tomonlar sifat ko’rsatkichlari, uni tekshirish tartibi, tovar sifatining belgilangan talablarga mos kelishini … Read More

SEY QONUNI – unga asosan jami taklif o’zining jami talabini yuzaga keltiradi, shuning uchun jami taklif va jami talab bir-biriga mos keladi, degan makroiqtisodiy tamoyilga asoslanadi. Agar shunday bo’ladigan bo’lsa, … Read More

SEY JAN BATIST (1767-1837) – fransuz iqtisodchisi, klassik maktabga qarshi, “kompensatsiya” nazariyasini ilgari surgan, “Sey qonuni’ ning (“Bozorlar qonuni”) muallifi, unga ko’ra taklif talabni avtomatik ravishda vujudga keltiradi. Sey inqirozlarni … Read More

SERTIFIKAT- (firan. certifikat- tasdiqlayman, guvohlikberaman) – l) Guvohlik beruvchi hujjatdir. Masalan: auditor sertifikati – e’lon qilingan firma balansining to’g’riligini tasdiqlovchi hujjat. Sug’urta sertifikati – bu sug’urta shartnomasining shartlari qayd etilgan … Read More

SCHYOT (HISOB) – pul mablag’larining muayyan bir yo’nalish bo’yicha harakatini ifodalovchi (bayon qiluvchi) buxgalteriya hisobining yozuvlar majmuasi. Schyotda buxgalteriya balansining bir yoki bir-birlariga yaqin bir nechta moddalari birlashtirilib, hisobkitob qilinadi. … Read More

SCHYOTNING SHIFRI – schyotning shartli raqamli belgisi (nomeri). Buxgalteriya hisobining schyotlar rejasida har bir schyotning nomi va uning shifiri ko’rsatiladi. Hisobni avtomatlashtirishda schyotlar shifrlarining ahamiyati katta. Hozirgi vaqtda sintetik hisob … Read More

SCHYOTLARNING AYLANMALARI – buxgalteriya hisobi schyotlarning debeti va krediti bo’yicha yozuvlar jami. Ular tegishli ravishda debet va kredit aylanmalari deyiladi. Aylanmalar har oyning oxirida jamlab chiqiladi. Aktiv schyotlar bo’yicha debet … Read More