Bo'lim: Sh harfi

SHOR USULI — metallarning qattiqligini o’lchash usullaridan biri. Amerikalik ixtirochi va sanoatchi A. Shor ixtiro qilgan (20-asr o’rtalari). Shor usuli ma’lum balandlikdan tashlangan yengil urgich (masalan, po’lat sharcha)ning sinaladigan metall … Read More

SHOTUTSOY — Surxondaryo viloyatidagi daryo. Halqajarning o’ng irmog’i. Hisor tizmasining Janubi g’arbidan, Xo’japiryox cho’qqisi bag’ridan boshlanadi. Uzunligi 14 kilometr. Havzasining mayd. 157 kilometr kvadrat. Yillik suv sarfi 4,72 m3/sek. Ko’p … Read More

SHOXILAK – sho’radoshlar oilasiga mansub butacha. Bo’yi 15-75 santimetr, barglari yaxshi rivojlanmagan, gullari ikki jinsli, gulyonbargchalari yo’q, gulqo’rg’oni 4 tishchali, changchisi 2 ta, to’pguli tig’iz, qalami, tsilindrsimon yoki ovalsimon, seret … Read More

SHOHJAHONPUR – Hindistonning shim. qismidagi shahar, Uttar-Pradesh shtatida, Deoxa daryosi (Gang daryosi irmog’i) bo’yida joylashgan. Aholisi 260 ming kishidan ziyod (1990-yillar o’rtalari). Transport yo’llari chorrahasi. Qishloq xo’jalik (donli ekinlar, shakarqamish) … Read More

SHPRIS (nemischa) — tibbiy asbob. Organizmga turli dori eritmalari yuborish (in’ektsiya), bo’shliklardan (plevra va boshqalar) suyuqliklar (qon, yiring) ni so’rib olish va boshqalar muolajalarda ishlatiladi. Shpris o’lchami aniq ko’rsatilgan, dori … Read More

SHRYODINGER TENGLAMASI – kvant mexanikaning asosiy tenglamasi. E. Shryodinger taklif qilgan (1926). Kvant mexanikada mikrozarra (elektron, proton, yadro, atom va boshqalar)ning holati to’lqin funktsiya yoki ksifunktsiya (\\/) bilan tavsiflanadi. Shryodinger … Read More

SHTIFT (nemischa ip) (mashinasozlikda) — ikki detalni bir-biriga qo’zg’almas qilib biriktirish uchun ishlatiladigan mahkamlash detali. Tsilindrik (dumaloq) yoki konussimon shakldagi uzunchoq sterjendan iborat. Mustahkam uglerodli po’latdan yasaladi. Shtift biriktiriladigan detallardagi … Read More

SHTOLNYA (nemischa) konchilik ishlarida foydalanish uchun belgilangan, yer yuzasiga chiqish yo’liga ega bo’lgan, yon bag’ir bo’ylab qazilgan gorizontal kon inshooti. Suv oqishi uchun biroz qiyalab o’tkaziladi. Shtolnyalar razvedka jarayonida va … Read More

SHTREK (nemischa — masofa) — gorizontal yoki bir oz enkaytirib qazilgan yer osti kon inshooti, yer yuzasiga bevosita chiqish yo’liga ega bo’lmaydi. Odatda, foydali qazilma yoki jins qatlamlarining yo’nalishi bo’ylab … Read More

SHUBNIKOV DE XAAZ EFFEKTI — metall monokristallar statik elektr qarshiligining magnit maydon kuchlanganligiga teskari kattalikka bog’liqligi; past tralarda kuzatiladi. Rus fizigi L.V. Shubnikov va niderland fizigi V. de Xaaz (XV. … Read More