Bo'lim: T harfi

TOVUQ YILI — muchal yil hisobida o’ninchi yil nomi.

TUG’LUQ TEMUR (? 1362 yoxud 1363) — Mo’g’uliston davlati asoschisi va xoni (1348 yildan). Sharqiy Turkistonda uning avlodlari 16-asrning 70-yillarigacha hukmronlik qilgan. Chig’aytoy ulusi parchalanishi jarayonida uning Sharqiy qismida Amir … Read More

TARONA (forscha) — qo’shiq, ashula turi. O’tmishda ruboiy shaklidagi she’rlar bilan ijro etiladigan qo’shiq va ashulalar Tarona deb yuritilgan. Tarona atamasi, ayniqsa 14-15 asrlardan keng qo’llanila boshlagan. Najmiddin Kavkabiy va … Read More

TAROQLILAR (Ctenophora) — dengiz umurtqasizlari tipi. Tanasi shaffof, dildiroq, oval, tuxumsimon, cho’ziq tsilindrsimon yoki boshqa shaklda. Tanasining bir uchida og’iz teshigi, 2-uchida muvozanat organi (statosist) joylashgan. Tana devori bo’shliqichlilar singari … Read More

TAROZIY, Sayid Abu Nasr Mubashshir (1896, Avliyoota — 1977, Qohira) — ulamo, adib. Toshkentdagi Abulqosim, Buxorodagi Mir Arab madrasalarida o’qidi. Taniqli ilohiyotchi Shayx Muhammad alasaliy ashshomiy (Shomiy domla)dan saboq oldi. … Read More

TAROZIY NASRULLOH MUBASHSHIR ATTAROZIY (1922.15.3, Taroz — 2002.20.4, Qohira) — yirik Islom ulamosi, tarixchi, adib. Sayyid Mubashshir Taroziyning katta o’g’li (Amir Said Olimxonning kuyovi). Fors tili va adabiyoti doktori. (1949), … Read More

TAROZIY (asl ismi Shayx Ahmad ibn Xudoydod) (14-asr oxiri — Movarounnahr — 15-asr 1-yarmi) — shoir va adabiyotshunos. Movarounnahrda Ulug’bek hukmronligi davrida yashab ijod qilgan. O’sha davrning mashhur shoirlari Lutfiy, … Read More

TELEFON (tele… va fon) — 1) elektr signallarini tovush signallariga aylantirib beradigan elektrakustik asbob. Elektromagnitli, elektrodinamik va pezoelektr xillarga bulinadi. Elektromagnitli Telefon eng keng tarqalgan. Uning asosiy elementlari doimiy magnit, … Read More

TEZLIKLAR QUTISI – mexanizmlarda yetakchi valning aylanishlar soni (tezligi) o’zgarmagani holda etaklanuvchi valning aylanishlar sonini pog’onali tarzda o’zgartirib beradigan mexanizm. Ishi yetakchi val bilan etaklanuvchi val orasidagi uzatish nisbatini shesternyalar … Read More

TEZ AYTISH — o’zbek xalq og’zaki ijodining bir turi. Tez aytishda yanglishib ketish mumkin bo’lgan qofiyadosh so’zlardan tuzilgan jumlalar qo’llanadi. Unda muayyan tovushlar, ayniqsa, jarangli undoshlar takrorlanadi va so’zlar ritm, … Read More