Bo'lim: T harfi

Tim (fors.toj.) — usti yopiq bozor, savdo rastasining baland tomi, gumbazi. T. lar kadimda asosan yirik shahar markazlarida, ko’chalar kesishgan chorraha, Chorsu, guzar maydonida, karvonsaroylar yaqinida joylashgan. Usti ulkan gumbaz … Read More

Til belgisi — predmet, xossa va munosabatni ifodalovchi moddiyideal qosila; ikki jihat —ifoda va mazmun jihatiga ega birlik. T.b. majmui belgili tizim — tilni tashkil kiladi. T. b.ning ifoda (tashqi, … Read More

TIKUV MASHINASI — kiyimkechak tikish, buyumlarni bezash (choklar hosil qilib naqsh tushirish), ularni qavish va b. maqsadlarda ishlatiladigan mashina. T.m.ni birinchi marta 1755 y.da ingliz ixtirochisi Ch.F. Veyzental ixtiro qilgan. … Read More

Timor — Malay arxipelagidagi Kichik zond o.lari guruhiga mansub eng katta Orol. Mayd. 34 ming km2. Relefi, asosan, tog’li, eng baland joyi 2963 m. Balchiqli vulkanlar bor. Iklimi subekvatorial, mussonli. … Read More

Tioefirlar, dialkil yoki diaril sulfid, RSRG’ —oddiy efirlarning sulfidli analoglari (R va R1 uglevodorod radikallari). Quyi alifatik T. efir hidli rangsiz suyuqliklar, suvda erimaydi, organik erituvchilarda eriydi. Dimetilsulfid, dietilsulfid, dipropilsulfid, … Read More

Tiofen, C4H4S — benzol hidli rangsiz suyuklik. Mol.m. 87,04. Suyuqlanish trasi — 38,3°, qaynash trasi 84, g, zichligi 1064,4 kg/m3. Suvda oz, uglevodorodlar va b. organik erituvchilarda yaxshi eriydi. T. … Read More

Tintoretto (Tintoretto, asli Robusti, Robusti) Yakopo (1518.29.9— Venesiya— 1594.31.5) — italyan rassomi, So’nggi Uyg’onish davri Venesiya maktabi namoyandasi. Bonifasio Veroneze, Tisiandan ta’lim olgan. T.ning ilk asarlaridayoq uning murakkab rakurslarni, keskin … Read More

TINTIKIT (AQShning yuta shtatidagi Tintik degan joy nomidan) — mineral; temir, fosfor va suv birikmalaridan tarkib topgan. Tabiatda kam uchraydi. T. 1963 y. O’zbekiston g’arbi (Qizilqum)da topilgan va o’rganilgan. Ushbu … Read More

Tindirgich (suv xo’jaligida) — oqim tezligi pasayganda suyuklikdagi muallaq aralashmalar cho’kadigan rezervuar, hovuz, kameralar. Gidrotexnika va sug’orish sistemalarida T. kanallardagi loyqa, nasos va turbina parraklarini shikastlaydigan oqiziqlarni cho’ktirishga mo’ljallangan. Odatda, … Read More

Tinishboev, Tinishpaev Muhammadjon (1879.12.5, Ettisuv viloyati — 1938.20.4) — davlat va jamoat arbobi, tarixchi olim. Turkiston muxtoriyati hukumatining 1bosh vaziri (1917 y. noyab.—dek.) va ichki ishlar vaziri (1917 y. noyab. … Read More