Bo'lim: T harfi

Telugu (Andhra) tili – dravid tillaridan biri. Hindistonning AndhraPradesh shtatining rasmiy tili, qo’shni Shtatlar, shuningdek, Shrilanka, JAR, Myanma, Malayziya, Singapur va b. joylarda tarqalgan. Hammasi bo’lib 75 mln. dan ortiq … Read More

Telomerlanish(rus.telotanava Yun. meros — qism, ulush) — to’yinmagan birikmalar (monomerlar) bilan reaktsiya zanjirini uzatuvchi (Telogen) moddalar o’rtasidagi zanjir reaktsiya. T. natijasida mol. m. turlicha bo’lgan mahsulotlar aralashmasi (telomerlar) yuzaga keladi. … Read More

Tellur (Tellurium), Te — Mendeleev davriy sistemasining VI guruhiga mansub kimyoviy element. Tartib rakami 52; at. m. 127,60. T. 8 ta barkaror (massa sonlari 120, 122, 123, 124, 125, 126, … Read More

Teleboshqarish – biron bir ob’ektning ishini nazorat qilish, agar zarur bo’lsa, ish rejimini o’zgartirish, uning fazodagi xrlati yoki vaziyatini o’zgartirib turish va b. uchun mo’ljalangan boshqarish qurilmalari majmui. Telemexanikanint bir … Read More

Tele, tele — ilk o’rta asrlarda turkiy kabilalar katta bir qismining umumiy nomi. Ushbu etnonim ilk bora mil. 4-a.ga oid Xitoy manbalarida uchraydi. Ulardan ma’lum bo’lishicha, mil. 6-a.gacha «tele» atamasi … Read More

TEKTONIK TSIKLLAR (bosqichlar) — umumgeologik va tektonik voqealarning ma’lum ketma-ketligi bilan tavsiflanadigan, erning katta davr (100 mln. y.dan ortiq)dagi geologik tarixi. T.ts. geosinklinalni platformaga aylantiradigan tektonik jarayonlarning ma’lum ketma-ketligi bo’lib, … Read More

Tektonofizika — tektonikaning tof jinslari qatlamlarida tektonik deformasiyalar (burmalar, uzilmalar va b.) vujudga kelishining fizik sharoitlarini o’rganuvchi bulimi. T. bir turda tuzilmagan (mas., donali yoki qatlamli) er pustida sodir bulgan … Read More

Tektonik xaritalar – er po’stining strukturasini tasvirlovchi, Erni butunicha yoki uning asosiy rivojlanish etaplarini alohida regionlar doirasida aks ettiruvchi xaritalar. T.x. geofizik va b. ma’lumotlardan foydalanib, geologik xaritalar asosida tuziladi. … Read More

Tektonik strukturalar – er po’stida tog’jinslari yotish shakllarining qonuniyatli takrorlanishi. «T.e.» termini bir kancha mayda strukturaviy shakllardan hosil bo’lgan er po’stining har xil qismlarini o’z ichiga oladi. T. s.ni tasniflaydigan … Read More

TEKTONIK DEFORMASIYALAR – Erning chuqurlikdagi kuchlari ta’sirida tog’jinslari tanalarining yotish shakli, o’lchami, ichki strukturasi va o’zaro joylashishining o’zgarishi. Buning natijasida er po’stida mahalliy yo’nalishda cho’zilish, siqilish yoki siljish ro’y beradi. … Read More