Bo'lim: T harfi

TUMAN OG’O MAJMUASI – Samarqanddagi me’moriy yodgorlik (14— 15-a.lar). Shohizinda ansambli tarkibida. Majmua Amir Temurning xotini tuman og’o begim nomi bilan bog’langan. T.o.m. maqbara, masjid, hujralar va Chortokdan iborat, turli … Read More

Tumov, rinit — sovqotish, infektsiya, allergiya natijasida burun shilliq pardasining yallig’lanishi. Mustaqil kasallik yoki infektsion kasalliklar (mas., gripp, difteriya, qizamiq va b.) belgisi bo’lishi mumkin. T.da burun yoki tomoq shilliq … Read More

Tun yabg’u — G’arbiy Turk xoqonligining hukmdori (618-630). U Sheguyxon vafotidan so’ng taxtga chiqqan. T. Ya. qobiliyatli sarkarda va davlat boshlig’i bo’lib, faol harbiy harakatlar olib borgan. Jan. Toxariston (hoz. … Read More

Tunguska meteoriti, tungus meteoriti — er bilan to’qnashgan eng katta meteorit. 1908 yil 30 iyunda Tunguska daryosi (Sibir) yaqiniga tushgan. Shu payt ko’zni ko’r qiladigan darajada yorug’ bolid Jan.sharqdan shim.g’arbga … Read More

TUNGUS-MANJUR TILLARI, manjur-tungus tillari — Sibir va Uzok, Sharkdagi yaqin qarindosh tillar guruhi. Ayrim tadqiqotchilar fikricha, T.m.t. Oltoy tillari oilasiga kiradi. Ushbu tillar RFning O’rta va Sharqiy Sibirdagi taiga hududlarida, … Read More

Tuproq tasnifi — tuproklarni muayyan belgilar asosida taksonomik birliklarga bo’lish. Hoz. zamon genetic T. t. tuproq xrsil bo’lishi, rivojlanishi, evolyusiyasi jarayonlari va xususiyatlarini o’zida aks ettirgan tuproq profilining tuzilishiga asoslangan. … Read More

Tuproq eroziyasi (lot. erasio emirilish, nurash) — tuproqning eng unumdor yuqori qatlamlari va tuproq osti jinslarining atmosfera yog’inlari hamda sug’orish suvlari, shamol va b. ta’sirida emirilish jarayoni. Yuz berish darajasiga … Read More

Tuproqshunoslik – tuproq haqidagi fan; uning tarkibi, xossalari, kelib chiqishi, taraqqiyoti, geografik tarqalishi, unumli foydalanish usullari va unumdorligini oshirish yo’llarini o’rganadi. T. tabiiytarixiy fanlarga mansub bo’lib, tuproqni tabiat mahsuli, mehnat … Read More

Tur hosil bo’lishi – ajdod turning bir necha yangi gurux,par (liniyalar)ga ajralishi orqali yangi turlar hosil bo’lishi jarayoni. T.h.b. muammosini Ch. Darvin (1859) o’zining divergentsiya kontsepsiyasida uzilkesil hal qilib bergan. … Read More

Turdi, Turdiy (asl ismi va taxallusi; forstojik she’rlaridagi taxallusi esa Farog’iy) (17-a., Buxoro — taxm. 1699/1700, Xo’jand) — shoir. Buxoro madrasalarida ta’lim olgan. Abdulazizxon davrida saroyning amaldorlaridan, yuz urug’ining ko’zga … Read More