Bo'lim: V harfi

Volga-kama bulg’oriyasi – O’rta Volga va quyi Kama havzasida Volga bulg’orlari, fin-ugor xalqlari va boshqalar barpo etgan davlat (10-14-asrlar). Volga-kama bulg’oriyasi 10-asrning 2-yarmigacha Xazar xoqonligiga qaram bo’lgan. Lekin 965 yil … Read More

Vokoder (inglizcha voill coding — tovushni kodlash)—aloqa kanalidan nutq emas, balki nutqni tahlil qilish natijasida hosil bo’ladigan signallar (kodlar) uzatiladigan telefon aloqa tizimi. Tovush signalining chastota spektrini (tovush to’lqinlari yig’indisini) … Read More

Voynich (Voynich) Etel Lilian (1864. 11.5, Kork, Irlandiya—1960. 28.7, Nyu-York) — ingliz adibasi. Berlindagi oliy musiqa maktabini tugatgan (1885). 1887-89 yillarda Rossiyada yashagan. 1920 yildan AQShda. Italiya xalq ozodlik harakati … Read More

Voyevodina—Yugoslaviyada, Serbiya Respublikasi tarkibidagi Muxtor o’lka. Maydoni 21,5 ming km2. Aholisi 2 million kishidan ziyod (1990-yillar o’rtalari). Ma’muriy markazi — Novi-Sad. Iqlimi mo’tadil, kontinental. Iyulning o’rtacha temperaturasi 22-24°, yanvarniki 1,2 … Read More

Vodorod tsianid, tsianid kislota, HCN — kuchli zahar; rangsiz, uchuvchan, o’ziga xos hidli suyuqlik; qaynash temperaturasi 25,7°; suyuqlanish temperaturasi -13,1°, juda kuchsiz kislota; achchiq bodom, o’rik, shaftoli va olcha mag’zida … Read More

Vishinskiy (Vishinskiy) Andrey Yanuarevich [1883.28.11 (10.12), Odessa – 1954.22.11, Nyu-York, AQSh] -sobiq Ittifoq prokuror o’rinbosari va prokurori (1933-39). Akademik (1939). Vishinskiy asarlarida bayon etilgan «huquqiy» qoidalar qonunchilikni qo’pol ravishda buzish, … Read More

Vodil qabristoni — jez davrida yashagan chorvador qabilalarga mansub qabriston (miloddan avvalgi 2-ming yillikning oxiri va 1-ming yillikning boshlari). 1956 yil Olay tog’i etaklarining Vodil tumani (Farg’ona vodiysi) qismidan arxeologlar— … Read More

Vodiy muzligi – tog’ daryosi vodiysi bo’ylab joylashgan muzlik. Muzlik shakli, xarakteri va harakat yo’nalishi vodiy bilan bog’liq. Vodiy muzligi morfologik jihatdan 2 qismga bo’linadi: yuqori — to’yinish qismi yoki … Read More

Vitamin sanoati – tibbiyot sanoati tarmog’i; sintetik vitaminlar, kofermentlar va ularning preparatlari (draje, tabletka, kapsula, ampula, g’o’lak, kontsentrat va boshqalar) hamda o’simliklar va hayvonlardan olingan xom ashyodan vitaminli preparatlar ishlab … Read More

Vismut (nemischa Wismut; lotincha Bismuthum), Bi — Mendeleyev davriy sistemasining V guruhiga mansub kimyoviy element, tartib raqami 83, atom molekulasi 208,98, och pushti-kumush rang metall, suyuqlanish temperaturasi 271,3°, qaynash temperaturasi … Read More