Bo'lim: X harfi

Xitoy yozuvi – so’z va morfemalarni yozishda maxsus belgilar — Ierogliflar qo’llanadigan yozuv. Xitoy yozuvida Ierogliflar shakli turli kombinatsiyalarda takrorlanuvchi 1 dan 36 tagacha bo’lgan standart chiziqlardan tashkil topadi. Ierogliflar … Read More

Xiva qo’zg’oloni – Xiva xoni Asfandiyorxon va uning amaldorlari zulmi hamda podsho Rossiyasi mustamlakachiligiga qarshi ko’tarilgan xalq qo’zg’oloni (1916). Xiva qo’zg’olonining 1-bosqichi (1916 yil 14-30 yanvar)da Xo’jayli hokimi (begi) Avazbiy … Read More

Xiromiy (taxallusi; ismi Mullo Qurbon) (1796, kitob viloyati Charmgaron guzari — ?) — shoir. Ba’zi manbalarda Mirzo Qurbon, Muhammad Qurbon deb ham tilga olingan. Kenagas urug’idan. Buxorodagi Mir Arab madrasasida … Read More

Xinaguldoshlar (Balsaminaceae) xinagulnamolar qabilasiga mansub oila. Poyasi sersuv. Barglari oddiy, patsimon tomirli, navbatlashib yoki qaramaqarshi joylashgan, yon bargchasiz. Gullari zigomorf, ikki jinsli. Kosachabarglari 5 ta. Mevasi biror tashki ta’sirot natijasida … Read More

Xonkeldiyev Karim (1912.9.5, Andijon — 1977.18.8, Guliston, Toshkentda dafn etilgan) — O’zbekiston xalq artisti (1964). 1934-58 yillar Andijon teatrida, 1958-77 yillar Toshkent yosh tomoshabinlar teatrida aktyor. Frans Moor (F. Shiller, … Read More

Xoninglash (inglizcha hone — charxlash) — detallarning ichki tsilindrik sirtlarini mayin tishli uzunchoq (dumaloq, to’rtburchak) abraziv asbob (jilvir chiviq) bilan ishlab silliqlash (pardozlash). Sirtga ishlov berish uchun abraziv asbob Xoninglash … Read More

Xonqizi qo’ng’izlari, koktsinellidlar (Coccinellidae) — asosan, yirtqich qo’ng’izlar oilasi. Xonqizi qo’ng’izlarining tana uzunligi 3-7 millimetr, usti do’mboq. Ko’pchilik turlari yorqin tusda bo’lib, odatda, ustqanotlarida chiziq va dog’lar bor. Tuxumi ko’pincha … Read More

Xonzoda begim, Sevinbeka (? — 1411.3.11, tus) — Xorazm malikalaridan biri. O’zbekxonning nabirasi. Xonzoda begim nomi bilan mashhur bo’lgan. 1374 yil Xonzoda begim izzat-ikrom bilan Samarqandga keltirilgan va Jahongir Mirzoga … Read More

Xondam kanali – Toshkent viloyatidagi yirik va murakkab gidrotexnika inshooti, 1928-32 yillarda qurilgan. Chapqirg’oq Qorasuv kanalining 3 kilometrdan suv olish inshooti yordamida suv oladi. Dastlabki uzunligi 49 kilometr. 1970 yildan … Read More

Xon — turkiy va mo’g’ul xalqlari hukmdorlari unvoni. Dastlab qabila sardori, keyinchalik oliy hukmdorni anglatgan. Saljuqiylar va Xorazmshohlar davrida Xon viloyat, shahar hokimi yoxud darajasiga kura Amir yoki Malik lavozimlariga … Read More