Bo'lim: X harfi

XALQ KUYLARI — xalq ijodiga mansub qo’shiq va cholg’u kuylari.

XOLIN-ESTERAZA — nospesifik atsetilxolinesteraza; atsetilxolinni sirka kislota va xolinga parchalaydigan ferment. Qon zardobida va eritrositlarda, turli hayvon va odam to’qimalari (ayniqsa, nerv)da topilgan. Kobra iloni zaharida ko’p. Organizmda parasimpatik nerv … Read More

XOLIN — V guruhiga mansub vitaminlar. Go’sht, tvorog, pishloq, soya dukkagi, karam, ismaloq va boshqa masalliqlarda bo’ladi. Ovqatda Xolin bo’lmasa, jigarni yog’ bosadi, buyrak va qon yaratuvchi a’zolar zararlanadi.

XOLIZM (Yunoncha holos — yaxlit, butun) («yaxlitlik falsafasi») — dunyoni ijodiy evolyutsiya natijasi deb qarovchi ta’limot; bunga ko’ra, evolyutsiya nomoddiy «yaxlitlik omili» bilan yo’lga solib turiladi. Xolizm asoschisi — Janubiy … Read More

XOLERIK (Yun. chole — safro, o’t) — mizoj turlaridan biri.

XOLBOBOYEV MANSURBEK MAXKAMOVICH (1958.1.1, Bo’z shaharchasi) — O’zbekiston Respublikasi xalq o’qituvchisi (1995). Andijon pedagogika institutini tugatgan (1980). 1980-2002 yillarda Bo’z tumanidagi 18, 11, 22-maktablarda kimyo-biologiya o’qituvchisi.

XOKA — AQShning Kaliforniya shtatida va Meksikadagi indeys xalklari Guruhi (Shasta, pomo, karok, yana, vasho, Salina, chumash, yuma, achomaviasugevi, chimariko, chontallar, tlapaneklar). 70 ming kishiga yaqin (1990-yillar o’rtalari). Xokaltek tillarida … Read More

XOY — Eronning shimoliy g’arbiy qismidagi shahar. G’arbiy Ozarbayjon ostonida. Aholisi 148,2 ming kishi (1997). Tabriz, Urmiya va Arzirum shahriga boradigan avtomobil yo’llari chorrahasi. Savdo markazi. To’qimachilik, oziq-ovqat sanoati korxonalari … Read More

XOJA AHRORIY — mahalliy ertapishar xo’raki uzum navi. Tupi o’rtacha o’sadi. Bargi tugarak, butun yoki uch bulmali, tuksiz. Guli ikki jinsli. Uzum boshi yirik, tsilindrsimon, o’rtacha zich yoki havol. G’ujumi … Read More

XOJA (forscha — Xo’ja, xo’jayin) — tasavvufda tariqat mashoyixlariga beriladigan unvon. Bu unvon, asosan, Yusuf Hamadoniydan boshlab ishlatila boshlangan. Masalan, Xoja Yusuf Hamadoniy, Xoja Abduxoliq G’ijduvoniy, Xoja Axmad Yassaviy, Xoja … Read More