Bo'lim: X harfiga oid iqtisodiy ensiklopedik atamalar

XXI HISOBOT TIZIMI – markazlashgan taqsimotga asoslangan iqtisodiyot hisobot tizimdir.

XALQARO BAZEL QO’MITASI – rivojlangan mamlakatlar markaziy banklari rahbarlari tomonidan 1974-yilda tashkil etilgan tashkilot. Uning doirasida xalqaro bank faoliyatini tartibga solish muammolari muhokama qilinadi. 1975-yilda qo’mita tomonidan Bazel kelishuvi ishlab … Read More

XALQ XO’JALIK HISOBI – iqtisodiyotni erkinlashtirish sharoitidagi xo’jalik hisobi hisobning yagona tizimibo’lib, unda xo’jalik hisobining barcha turlari (tezkor, statistika, buxgalteriya) qo’shilgan. Lekin bu mexanik qo’shilgan degan ma’noni bildirmaydi. Tezkor, statistika … Read More

XALQ XO’JALIGI – mamlakatning umumiy iqtisodiyotini bildiradi. Bu tushuncha sobiq sovet tuzumi davrida keng foydalanilgan. Bozor iqtisodiyoti sharoitida ishlab chiqarish tarmoqlari turli mulkchilik shakliga asoslangan bo’lishiga qaramay mamlakat miqyosida umumlashgan … Read More

XALQ XO’JALIGI BALANSI – sobiq SSSR va sotsialistik mamlakatlarda qo’llanilgan tizim bo’lib, unda makroiqtisodiy ko’rsatkichlar tizimi o’z aksini topgan. XXB markscha kengaytirilgan takror ishlab chiqarish ta’limotiga asoslangan.

XALQ KAPITALIZMI NAZARIYASI – kapitalizm transformatsiyasi (o’zgarishi) bilan bog’liq, go’yoki hozirgi kapitalizm “eski kapitalizm”dan keskin farq qiladi; ilgarigi illatlar yo’qolgan. Xalq kapitalizmining vakillari: Berli, Nidler, Cheyz, Klark, Gelbreyt. “Kapitalning demokratizatsiyalashuvi” … Read More

XO’JALIK MUOMALASI (OPERATSIYASI) – xo’jalik jarayonlarini amalga oshirishdagi korxona mablag’lari va xo’jalik jarayonlarining harakati yoki mablag’larning harakati, ularning bir shakldan ikkinchisiga o’tishi. Boshqacha qilib aytadigan bo’lsak, xo’jalik muomalasi, bu – … Read More

XO’JALIK MEXANIZMI – iqtisodiyotni boshqarishga yordam beradigan iqtisodiy dastak va rag’batlar hamda tashkiliy shakllar majmuyi va birligi. Xo’jalik mexanizmi rejalashtirish, boshqaruv usullari, baholar, moliyaviy va kredit dastaklari, mehnatga haq to’lash … Read More

XO’JALIK MUOMALALARI – mablag’larning hajmida, tarkibida, joylashish va foydalanishida, shuningdek, bu mablag’lar manbaining tarkibi va tayinlanishida o’zgarishlarini hosil qiladigan alohida xo’jalik harakati. Xo’jalik muomalalari va ular tufayli hisob obyektlarida bo’ladigan … Read More

XO’JALIK HISOBI – xo’jalik yuritish usuli, korxonalarning o’z xarajatlarini o’zi qoplashi, o’z-o’zini moliyalash, ishlab chiqarish-xo’jalik faoliyati natijalaridan moddiy manfaatdorlik va javobgarlik kabi qoidalarga asoslanadi. Xo’jalik hisobi korxonalari foyda keltirib ishlashini … Read More