Bo'lim: Ya harfi

YALPI MILLIY MAHSULOT (Daromad) — (YaMM yoki YAMD) mamlakatning ma’lum muddat (odatda, oy, kvartal, yil) ichida umumiy iqtisodiy faoliyatini tavsiflovchi yakuniy makroiqtisodiy ko’rsatkichlaridan biri. YaMM davlatning bozor narxlarida ifodalangan barcha … Read More

YALPI ICHKI MAHSULOT (YAIM) — mamlakat iqtisodiy faoliyatining muayyan davr (oy, chorak, yil) davomidagi umumiy natijalarini tavsiflaydigan ko’rsatkich. Mamlakat hududida joylashgan barcha korxonalar (chet el va qo’shma korxonalari ham shu … Read More

YAKUBOVSKIY ALEKSANDR YUREVICH (1886.20.1, Sankt-Peterburg 1953.21.3, Leningrad) — sharqshunos. SSSR Fanlar Akademiyasi muxbir a’zosi (1943), Tojikiston Fanlar Akademiyasi akademik (1951), O’zbekiston (1943), Tojikistonda (1946) xizmat ko’rsatgan fan arbobi. Sankt-Peterburg universitetining … Read More

YAKKABOG’DARYO (Irg’ayli, Sarito’qay, Qizildaryo) — Qashqadaryo havzasidagi sersuv daryolardan biri. Tanxozdaryoning chap irmog’i. Uzunligi 99 kilometr. Havzasining maydoni 1180 kilometr kvadrat, shu jumladan, suv to’plash maydoni 755 kilometr kvadrat. Hisor … Read More

YADRO QUROLINI TARQATMASLIK TO’G’RISIDAGI SHARTNOMA — xalqaro shartnoma. 1968 yil 1 iyulda AQSh, Buyuk Britaniya, SSSR va boshqalar davlatlar tomonidan imzolangan. Yadro quroliga ega davlatlarga yadro qurolini va uning ustidan … Read More

YADRO QUROLI — shikastlash vositasi yadro zaryadidan iborat bo’lgan qurol. Yadro reaktsiyasi natijasida vujudga keladigan portlash (atom yadrosining zarrachalarga bo’linishi), zarrachalar sintezi yoki ikkala jarayonning bir vaqtda sodir bo’lishi vaqtida … Read More

YALPIZ — labguldoshlar oilasiga mansub ko’p yillik o’tsimon o’simliklar turkumi, dorivor va efirmoyli o’simlik. Shimoliy yarim sharning iliq iqlimli mintaqalarida 20-25 turi tarqalgan. Yevropa mamlakatlari, AQSh, Ukraina, Belorussiya va shimoliy … Read More

YALLA — o’zbek xalq ijodida keng tarqalgan, raqs bilan ijro etiladigan qo’shiq turi. Xalq so’zi, mumtoz va zamonaviy shoirlar she’rlariga aytiladi Yalla yakka, ko’pincha 2 va undan ortiq ijrochi tomonidan … Read More

YAKKAXON QISQICHBAQALAR, Zohid qisqichbaqalar — o’noyoqlilar turkumiga mansub dengiz qisqichbaqasimonlari oilasi. Uzunligi 17 santimetrgacha. Qorin qismi yumshoq, qattiq xitin qoplag’ichsiz; qisqichlari va qorni ko’pincha asimmetrik tuzilgan. 450 ga yaqin turi … Read More

YADRO FIZIKASI — fizikaning atom yadrosi tuzilishini va ularning xossalarini, radioaktiv yemirilish va yadro reaktsiyasi mexanizmini o’rganuvchi bo’limi. «Yadro fizikasi» atamasiga umumiy ma’no berib, Yadro fizikasiga ko’pincha elementar zarralar fizikasi … Read More