Bo'lim: Yo harfiga oid geografiyaga oid ensiklopedik atamalar

Yona – tog`, tepa, qir yonbag`ri. Turkiston, Hisor tog` tizmalari, ularning tarmoqlari etagi va vodiylarida yonbag`ir yona deb yuritiadi. Masalan, «Yonadagi so`qmoq qishloqqa to`ppa-to`g`ri olib chiqadi».

Yon eroziya – oqar suvning o`zan (daryo vodiysi, jar) yon tomonini yuvishi, Yon eroziya natijasida daryo vodiysi, jar kengaya boradi, meandrlar hosil bo`ladi. Yon eroziya chuqurlatish eroziyasi bilan bir vaqtda … Read More

Yoyilma – 1) daryo, soy, jilga va boshqa doimiy yoki vaqtli oqar suvlar tog`lar, qirlar, adirlar orasidan tekislikka chiqqan joyda suvdagi oqiziq jinslar chuqib hosil bo`ladigan salgina qabariq qiya tekislik … Read More

Yozloq – yozda chorva mollari boqiladigan joylar, yozgi o`tloqlar. Tyanshan sirtlari, Oloy vodiysi yozloq joylardir.

Yovon, yobon – cho`l, dasht, tekislik. Tarixiy manbalarda va badiiy adabiyotda ko`p uchraydi. Joy nomlari tarkibida qolgan: Yovon dashti, Yovonsuv soyi (Janubiy Tojikiston), Yezyovon cho`li (Farg`ona vodiysi).

Yonbag`ir – bo`rtma, baland reylef shakllarining (tog`lar, tepalar, do`nglar) atrofdagi pastliklar bilan tutashgan yon qismlari. Yonbag`irlar shakliga ko`ra botiq, tekis, qabariq bo`ladi. Tekis yonbag`ir yuqorisidan tagigacha bir xilda qiya bo`ladi, … Read More

Yonuvchi gazlar – yonuvchi uglevodorod gazlari. Yonuvchi gazlar orasida metan, etan, propan ko`pchilikni tashkil etadi. Yonuvchi gazlar tabiatda alohida konlardan ham chiqadi, neft bilan birga ham chiqadi. Yonuvchi gazlarga tabiiy … Read More

Yomg`ir to`sig`i – tog`larning yog`in keltiruvchi shamollarga ters yonbag`ri va tog` oralig`idagi botiqlari. Sernam shamollar tog` yonbag`ridan ko`tarilayotganda yog`in beradi. Tog`dan oshib tushayotganda adiabatik qizib, kondensatsiya nuqtasidan uzoqlashadi va yog`in … Read More

Yomg`ir – bulutdan tomchi holda yog`adigan va tomchisining diametri 0,5 mm hamda undan katta bo`lgan quyuq yog`in. Yomg`irli qat-qat bulutdan yog`adigan shivalama yomg`ir va yomg`irli to`p-to`p bulutdan yog`adigan jala yomg`ir … Read More

Yoyilma konus – tekislikka yoki vodiylarning kengroq qismiga oqar suvlar keltirgan jinslarning to`planishidan hosil bo`lgan yarim konus ko`rinishidagi salgina qabariq reylef shakli. Yoyilma konuslar har xil kattalikdagi tog` jinslaridan iborat … Read More