Bo'lim: Z harfi

ZININ REAKTSIYASI aromatik nitro birikmalarni qaytarib aromatik aminlar olish usuli: ArNO2 + 3H2S » ArNH2 + 2S + 2H2O. Reaktsiyani 1842 yilda N. N. Zinin kashf etgan. Zinin reaktsiyasi asosida … Read More

ZININ NIKOLAY NIKOLAYEVICH (1812. 25. 8, Shusha — 1880. 18. 2, Peterburg) — rus organik kimyogari, Peterburg Fanlar Akademiyasi akademigi (1865 yildan). Peterburg Tibbiyot-xirurgiya akademiyasining professori (1848— 74). Ilk bor … Read More

ZINJANTROP (Zinj Sharqiy Afrikaning qadimgi Arabcha nomi va Yunoncha anthropus — odam) — avstralopiteklarga mansub qadimgi qazilma odamsimon maymun. Zinjantrop bosh skeletini ilk bor arxeolog Luis Liki 1959 yil Oldovay … Read More

ZINDON (forscha) — mahbuslar saqlanadigan yer ostidagi zax va qorong’i joy, atrofi qal’aband qamoqxona. Qulchilik davrida paydo bo’lgan. Ko’proq hukmdorlar qasri, qal’asi ostida konussimon quduq shaklida qazilgan, 5-7 metr, yer … Read More

ZINDIQ (Arabcha — dinga ishonmaydigan, xudosiz, ateist) — o’rta asrlarda Islom ta’limotini rad etgan, boshqacha fikrlovchi falsafiy oqimlar, dualistlar, shuningdek, moniylik, mazdaqiylik va xurramiylar ta’limoti vakillariga berilgan umumiy nom. Zindiq … Read More

ZINGER (Singer) Ayzek (Isaak) Bashevis (1904. 14. 7, Polsha, Radzimin — 1991. 24. 7, AQSh, Mayami) — yaxudiy yozuvchisi. Kelib chiqishi polshalik. 1935 yildan AQShda istiqomat qila boshlagan. «Goredagi Iblis» … Read More

ZINVAR (qadimgi forscha — tosh qal’a) — o’rta asrlarga oid Chag’oniyon shaharlaridan biri. Denovdan 3 kilometr shimoli sharqda joylashgan Oqqo’rg’ontepa shahar xarobasi o’rnida bo’lgan deb taxmin etiladi (E. V. Rtveladze). … Read More

ZINA, zinapoya — 1) bino va inshootlarning yuqoriga chiqib pastga tushiladigan pog’onali qismi. Vazifasiga qarab 3 xili bo’ladi: asosiy Zina — qavatlarga chiqib tushiladi; yordamchi Zina — yong’in, suv toshqini, … Read More

ZIMNONSOY — Toshkent viloyati Bo’stonliq tumanidagi soy, Serkalisoy (Teraklisoy)ning chap irmog’i. Chatqol tizmasining tarmog’i — Qoraqush tog’i (3864 metr) ning shimoliy g’arbiy yon bag’irlaridan oqib tushadigan 30 dan ziyod mayda … Read More

ZIMBABVE (Zimbabwe), Zimbabve Respublikasi (Republic of Zimbabwe) — Afrika Janubdagi davlat. Maydoni 390,76 ming kilometr kvadrat. Aholisi 11,5 million kishi (2001). Poytaxti — Xarare shahri. Ma’muriy jihatdan 8 viloyat (province) … Read More