Bo'lim: Z harfi

ZILZILA, yer qimirlash — yer po’stida yoki mantiyaning yuqori qismida to’satdan siljish, sinish yoki o’pirilish ro’y berishi oqibatida vujudga keladigan va to’lqinsimon tebranishlar tarzida uzoqlarga tarqaladigan yer osti silkinishlari va … Read More

ZIKR (Arabcha — eslash, yodga olish) — tasavvufda Xudoni yodga olish bilan bog’liq «samo» marosimi va shu marosimda ijro etiladigan musiqiy-she’riy turkum. Musulmonlar orasida 10—11 asrlarda shakllangan. Ilohiyotchilar Allohni yodga … Read More

ZIKKURAT — qadimgi Bobil va Ossuriyada ehromlar yonida xom g’ishtdan qurilgan ichki xonasiz zinasimon minora. Ayrim Zikkuratlar zina o’rnida qiya qavatlarga zina (yoki yo’lak) dan chiqib tushilgan, eng yuqori qavatda … Read More

ZIKIROVA RAHIMA HAMROYEVNA (1951.5.1, Denov tumani) — O’zbekiston Respublikasi xalq o’qituvchisi (1999). Termiz pedagogika institutining pedagogika va boshlang’ich ta’lim bo’limini tugatgan (1974). 1970— 74 yillarda Denov tumanidagi 35-maktabda, 1974 yildan … Read More

ZIKINA LYUDMILA GEORGIYEVNA (1929.10.6, Moskva) — rus xonandasi, Rossiya (1968), O’zbekiston (1980) xalq artisti, mehnat qahramoni (1987), professor (1989). Pyatniskiy nomidagi rus xalq xori (1947-51), Butunittifoq radiosi qoshidagi rus qo’shig’i … Read More

ZIYNAT TOSHLARI – san’at buyumlari (vaza, quticha, qadama naqsh va shu kabilar) va zebi-ziynatlar (uzuk, isirg’a, to’g’nog’ich va boshqalar) tayyorlanadigan rangli mineral va tog’jinslari. Ziynat toshlari fizik-mexanik xossalariga qarab qattiq … Read More

ZIZIFUS (Zizyphus) — jumrutdoshlarga mansub daraxt yoki butalar turkumi, ekiladigan meva daraxti. Osiyo, Afrika va Avstraliyaning tropik va subtropik hududlarida 100 ga yaqin turi o’sadi. O’rta dengiz va Sharqiy Osiyoda … Read More

ZIJLAR (forscha — bo’yra) — qadimgi astronomik jadvallar. O’rta asrlarda barcha astronomik rasadxonalar o’z oldiga Quyosh, oy va oddiy ko’z bilan ko’rinadigan sayyoralarning yulduzlar orasidagi harakatlarini kuzatish, kuzatish ma’lumotlari asosida … Read More

«ZIJI KO’RAGONIY», «Ziji jadidi Ko’ragoniy» («Ko’ragoniy yangi astronomik jadvali»), «Ulug’bek Ziji» — Samarqand yaqinidagi rasadxonada Mirzo Ulug’bek rahbarligida yaratilgan (1437) ilmiy asar. Ikki bo’limdan (batafsil yozilgan muqaddima va vaziyatlari elliptik … Read More

ZIYOULHAQ MUHAMMAD (1924-1988) — Pokiston prezidenti (1977-88), general. 1976-77 yillarda armiya shtabi boshlig’i. Ziyoulhaq 1977 yildagi harbiy to’ntarishga rahbarlik qilib, hokimiyat tepasiga kelgan harbiy ma’muriyatni boshqargan. Aviatsiya halokatida halok bo’lgan.