Bo'lim: Z harfi

ZAPOROJYE VILOYATI – Ukrainadagi viloyat. 1939 yil 10 yanvarda tashkil etilgan. Maydoni 27,2 ming kilometr kvadrat. Aholisi 2059,2 ming kishi. (1997), asosan, ukrainlar, shuningdek, rus, bolgar va boshqalar yashaydi. 18 … Read More

ZAPOROJYE (1921 yilgacha Aleksandrovsk) — Ukrainadagi shahar (1806 yildan). Zaporojye viloyati markazi. Dnepr sohilidagi port. Temir yo’l tuguni. Aholisi 871,0 ming kishi (1997). Qora metallurgiya («Zaporojstal» kombinati, «Dneprospesstal» zavodi va … Read More

ZAPASHCHIKOVA LILIYA IVANOVNA (1938.28.3, Qo’qon) — O’zbekiston Respublikasi xalq o’qituvchisi (1995). ToshDUning Filologiya fakultetini tugatgan (1960). 1960 yildan Qo’qon shahridagi 4-maktabda guruh, so’ng boshlang’ich sinf o’qituvchisi, 1966 yildan Toshkentdagi to’qimachilar … Read More

ZANJIRLI UZATMA – bir valdan ikkinchi valga aylanma harakat uzatuvchi zanjirli mexanizm. Ikkala valga bikr o’rnatilgan tishli g’ildiraklar (yulduzlar)ga kiydirilgan berk («uzluksiz») zanjir halqadan iborat. Zanjirning tuzilishi, yulduzchalar soni, yetakchi … Read More

ZANJIRA — naqsh turi; turlituman shakllar bir-biriga ulanib, uzluksiz takrorlanishidan hosil qilinadigan hoshiya naqsh. Naqsh mujassamotida ko’pincha doira atrofiga yoki ikki chiziq orasiga ishlanadi. Islimiy Zanjira va handisiy Zanjira turi … Read More

ZANJIR CHIZIQ – uchlari ikki nuqtaga mahkamlangan bir jinsli cho’zilmas ip (masalan, zanjir, telegraf simi) ning og’irlik ta’sirida salqi bo’lib turadigan xrlatiga o’xshash egri chiziq. Tenglamasi V = ach — … Read More

ZANJIR REAKTSIYALAR kimyoviy reaktsiyalarning bir turi. Bu reaktsiyalarda faol zarra (erkin radikal yoki atom) paydo bo’lishi tufayli boshlang’ich moddaning ko’plab molekulalari ketma-ket o’zgarishlarga uchrab turadi. Yonish, portlash jarayonlari Zanjir reaktsiyalarga … Read More

ZANJIR — 1) birinketin birik tirilgan metall halqalardan tayyorlanadigan egiluvchan buyum. Qadimdan xo’jalikda, zargarlikda ishlatib kelingan; 2) mashina va inshootlarning ketmaket biriktirilgan zvenolardan iborat egiluvchan qismi. Vazifasiga ko’ra, harakatni uzatuvchi, … Read More

ZANJILAR QO’ZG’OLONI – Sharqiy afrikalik qullar (zanjilar) ning Iroq, va Xuzistondagi qo’zg’oloni (869— 883). Yetakchisi va nazariyotchisi — shia mazhabi targ’ibotchisi Ali ibn Muhammad. Qo’zg’olonchi qullarga mahalliy dehqonlar va badaviylarning … Read More

ZANJILAR — 1) 7—9 asrlarda Arab va eroniy qul savdogarlari Zanjibar oroli (Sharqiy Afrika) dan Iroqqa keltirgan qullar. Zanjilarni maxsus lagerlarda saqlashgan. Ular Shatt al-Arab daryosi sohilidagi sho’rxok yerlarni tozalashda, … Read More