Bo'lim: Z harfi

ZALVAR MASSA, maxovik — po’lat yoki cho’yandan yasalgan katta gardishli g’ildirak. Porshenli dvigatellar, kompressorlar, nasoslar va boshqa mashinalarning yetakchi valiga, valning bir tekisda aylanishini ta’minlash uchun o’rnatiladi. Zalvar massa aylanuvchi … Read More

ZAL (nemischa Saal) — ko’pchilikka mo’ljallangan katta xona, xonaqoh, talor. Zallar hashamatli saroylarning asosiy qismi sifatida barpo etilgan. Bunday Zallarda har xil qabul marosimlari, ziyofat va tantanali majlislar o’tkazilgan. Zalning … Read More

ZAKSENXAUZEN (Sachsenhausen) nemis fashistlarining Potsdam shahri yaqinidagi konslageri. 1936 yilda tashkil etilgan. Lagerda 100 mingdan ortiq mahbus o’ldirilgan. 1945 yil aprelda Sovet Armiyasi tomonidan ozod etilgan. 1961 yilda Zaksenxauzenda xalqaro … Read More

ZAKS NELLI (1891 — 1970) — nemis shoirasi. 1940 yildan Shvetsiyaga emigratsiyaga ketgan. «O’lim maskanlari» (1947), «G’amgin yulduzlar» (1949), «Kelajakni hech kim bilmaydi» (1957), «Ko’chish va evrilish» (1959), «Tiriklarni izlash» … Read More

ZAKOT (Arabcha — tozalanish, sadaqa berish) — molmulk va daromaddan beriladigan sadaqa, xayr-ehson. Islomning 5 asosiy talablaridan biri. Shariatta muvofiq, muayyan boylikka ega bo’lgan katta yoshdagi musulmon Zakot beradi. Zakot … Read More

ZAKOPANE — Polshadagi shahar, Tatra tog’lari etagida, 850 metr balandlikdagi tog’ oralig’idagi soylikda joylashgan. Aholisi 30 ming kishidan ziyod (1990 yillar o’rtalari). Zakopane — tog’ iqlim kurorti. Iyulning o’rtacha temperaturasi … Read More

ZAKATALI — Ozarbayjon Respublikasidagi shahar (1840 y.dan). Zakatali tumani markazi. Katta Kavkaz etaklarida joylashgan. Temir yo’l stantsiyasi. Evlax — Sheki — Tbilisi shosse yo’li yonida, Evlax temir yo’l tugunidan 152 … Read More

ZAKASPIY ANTROPOLOGIK TIPI — asosiy vakillari turkmanlardan tashkil topgan antropologik tip. Qoraqalpoqlar (Xorazm vohasidagi), balujlar va eroniylarning tarkibida ham uchraydi. L. V. Oshanin O’rta Osiyoning Janubiy viloyatlarida, ya’ni Amudaryoning Janubi-g’arbida … Read More

ZAKARPATE UKRAINASI – Ukrainadagi hozirgi Zakarpate viloyatining hududi. 10—11asrlarda Kiyev Rusi tarkibida. Qadimgi aholisi — slavyanlar. 11-asrda Vengriya tomonidan bosib olingan, so’ngra Avstriya va Avstriya-Vengriya, 1919 yildan esa Chexoslovakiya tarkibida; … Read More

ZAKARPATE VILOYATI Ukraina tarkibidagi viloyat. 1946 yil 22 yanvarda (Zakarpate Ukrainasi Ukrainaga qo’shilgandan so’ng) tashkil etilgan. Maydoni 12,8 ming kilometr kvadrat. Aholisi 1288,6 ming kishi (1997), asosan ukrainlar, shuningdek, Venger, … Read More