Bo'lim: Z harfiga oid tarixga oid ensiklopedik atamalar

Zul-qarnayn-Aleksandr Makedonskiyning laqabi. O’rta Osiyo hududida uni Iskandar Zul-qarnayn deb atashgan.

Zohid-VII-X asrlarda Movarounnahrda molu dunyoga rag’bat va xohishi bo’lmagan kishi; tarki dunyo qilgan va hayot lazzatlaridan voz kechgan kishilar. Zohidlar musulmonlarni bu dunyo rohat-farog’atidan voz kechishga, davr jabr-zulmiga chidashga undaganlar. … Read More

Zoviya-so’fiylar, darvishlar to’xtaydigan va yashaydigan maskan. Arab mamlakatlarining ba’zilarida ravot, ba’zilarida zoviya deb atalgan. O’rta Osiyoda bunday joylar xonaqoh, Eron va Afg’onistonda taq’ya deyilgan.

Zobit-zabt etuvchi, boshqaruvchi, ofitser.

Zira’-masofa o’lchovi, taxminan 79,8 santimetrga teng.

Zirih-ziral; halqa; isirg’a; o’q va tig’ o’tmaydigan urush kiyimi; sovut.

Zindiq-zardo’shtiylar, Zand kitobiga e’tiqod qilganlar; dinsiz, xudosiz degan ma’noni bildiradi.

Zindon-O’rta Osiyo xonliklari hududida bandilar, mahbuslar va javobgarlarni saqlash uchun mo’ljallangan yer ostidagi zax va qorong’u qamoqxona. Zindonning zindonbon, mirzo va yasovullardan iborat ma’muriyati bo’lgan.

Zimmiylar-Islom dini hukmron bo’lgan mamlakatda yashab turuvchi, ammo boshqa dinlarga mansub bo’lgan musulmonlar himoyasidagi aholi, yoxud shartnoma kishilari. O’rta asrlarda Arab xalifaligida musulmon bo’lmagan aholiga ma’muriyat bilan ikki o’rtada tuzilgan … Read More

Zikr-Islom dinida so’fiylik tasavvufining ayrim oqimlariga xos, “xudoni yodga olish” bilan bog’liq maxsus marosim. Bu zikr tutish deb ham ataladi. Zikrda avval bir to’da so’fiylar davra bo’lib o’tirishadi, bir kishi … Read More