KOSHI – ADAMAR FORMULASI

KOSHI – ADAMAR FORMULASI darajali qator yaqinlashish radiusini hisoblash formulasi. Birinchi marta O. Koshi tomonilan aytilgan (1X21), frantsuz matematigi J. Adamar (1X65 — 1963) tomonidan isbotlangan (1X92). Koshiy (Al-Koshiy), G’iyosiddin Jamshid (taxm. 1430 y. la Samarqandda vafot ettan) — atoqli matematik va astronom. Asli Eronging Koshon sh.dan bo’lib, boshlangich matematik ma’lu- motni shu erda olgan na 15-a. boshida Ulug’bekning taklifi b-n Samarqandga kelgan; bu erda Qozizoda Rumiy b-n birga Ulug’bek rasalxonasi va madra- sasi qurilishiga rahbarlik qilgan. K. Ulug’bek qo’l ostida ishlagan Husayn Birjoniy, Ash Qushchi na b.ning Kamo- lotga etishishiga katta qissa qo’shgap. K. astronomiyaga Oil «Ziji Hoqoniy dar takmili Ziji Elxoniy» («Elxoniy astronomik jadvalini takomillash- tirishda Hoqoniy astronomik jadva- lining ahamiyati»), «Sullam US-samo» («Osmon narvoni»), «No’zxat ul-xadoiq» («Bog’lar sayri») va mat.ga Oil «risola al-muhitiyya» («aylana xaqida risola»), «Risola ul-atvor nal-jayb» («vatarlar va sinus haqida risola»), «Miftoh ul- hisob» («arifmetika kaliti») asarla – rini yozgan. K. birinchi bo’lib mat.ga po- zision asosla o’nli kasrlarni kiritdi va nazariy asosdagi, ixtiyoriy ko’rsatkichli ildiz chiqarishda qozir «Ruffini — Gorner» usuli leb ataladigan usulni Pa «Nyuton binomi»ning koeffinientla- rini topishda formulaga to’gri keladi- gan adlitin usulni qo’lladi. K. sin g na l (pi) so-nini o’nlik sistemada 17 xona aniqlik b-n hisobladi. K. O’rta asr Sharq mat.sini yuqori bosqichga ko’tarishga kat- ta hissa qo’shdi. Al.: Yushke i MCH A. P.. Istoriya Mate- matiki perednie veka. M.. 1961; Magiie ne Kaya g. P.. Uchenie o chisle na Sredne- vekovom Blijnem i srednem Vostoke, T.. 1967.