YASHPAL

YASHPAL (1903.3.12, Firo’zpur 1976.25.12, Laknav) — hind yozuvchisi. Hindiy tilida ijod qilgan. Milliy ozodlik harakatida qatnashganligi uchun bir necha bor qamalgan (1932— 38). Dastlabki hikoyasi — «qafasdan qutulish» (1939, qamoqda yozilgan). Yashpal Hikoyalarida mamlakatdagi ijtimoiy nuqsonlar fosh qilingan. Yashpal «Xoin» (1943), «Bir partiyadagi o’rtoq» (1946), «insoniy qiyofa» (1949), «Amita» (1956), «Soxta haqiqat» (195860), «o’n ikki soat» (1963) kabi qissa va romanlarida hind xalqining mustaqillik yo’lidagi kurash va yutuqlarini tasvirlagan. Yashpalning dastlabki romani «xoin» da 2-jahon urushining boshlaridagi, fashistlar va mustamlakachilarga qarshi kurash kuchayib borayotgan davrdagi Hindiston aks etgan. Uning bosh qahramoni, harbiy gospital vrachi Khanna taqdir taqozosi bilan Samarqandga keladi, sanatoriyda ishlaydi, o’zbek qizi bilan samimiy do’stlashadi. Yashpal pyesa, tanqidiy va publisistik maqolalar ham yozgan. A.Muxtor, B. Kerboboyev va boshqalarning asarlarini hindiy tiliga tarjima qilgan. Panjob shtati adabiy mukofoti (1956) hamda J. Neru mukofoti laureati (1969). Asarlari ko’plab tillarda, jumladan, o’zbek tilida nashr etilgan. As: kul bosgan cho’g’lar, T., 1970. Ad.: Chauxan Sh ., Ocherk istorii literaturm Xindi, Per. s Xindi, M., 1960; Chelnshev E ., Sovremennaya Indiyskaya literatura, M., 1981.