Radiolokatsiya

Radiolokatsiya (radio va lotincha locatio — joylashish) — fan va texnikaning quruqlik, suv yoki fazodagi ob’yektlarni radiotexnika usuli bilan topish va turgan joyini (vaziyatini) va boshqa parametrlarini aniqlash bilan shug’ullanadigan … Read More

Radionavigatsiya

Radionavigatsiya (radio… va navigatsiya) — harakatlanadigan ob’yektlar (kema va samolyotlar) ni boshqarish va boshqariladigan ob’yektlarni to’g’rilashga doir amallar majmui; shunday masalalar bilan shug’ullanadigan ilmiy-texnika fani. Radionavigatsiya amallari radiotexnika vositalari va … Read More

Radiometr

Radiometr (radio… va … metr) — 1) elektromagnit nurlanish energiyasini o’lchash uchun mo’ljallangan asbob. Ishi nurlanishning issiklik ta’siriga asoslanadi. Quyosh radiatsiyasi, infraqizil nurlanish va boshqa nurlanishlarni tadqiq qilishda qo’llaniladi; 2) … Read More

Rentgen

Rentgen — rentgen va gammanurlanishlar ekspozitsiya dozasining birliklar tizimiga kirmagan birligi; ular havoni ionlash ta’sirini ifodalaydi. V. K. Rentgen sharafiga qo’yilgan. R bilan belgilanadi. 1 R rentgen va gammanurlanishda ishtirok … Read More

Rentgen spektrlari

Rentgen spektrlari — to’lqin uzunliklarining 10~4 dan 103 A gacha sohasidagi elektromagnit nurlanishlar, ya’ni rentgen nurlanishning chiqarish va yutish spektrlari. Rentgen spektrlari tutash (yaxlit) va chiziqli (xarakteristik) bo’ladi. Tutash Rentgen … Read More

Rentgenodiagnostika

Rentgenodiagnostika (rentgen va diagnostika) — rentgenologik tekshiruvga asoslanib, kasalliklarni aniqlash. Rentgenoskopiya va rentgenografiya usullari bor (rentgenografiyaning yana bir turi flyuorografiyadir). Rentgen nurlari odam tanasidan o’tayotganda turli zichlikdagi to’qimalarga turlicha yutiladi. … Read More

Rentgenologiya

Rentgenologiya (rentgen va … logiya) — tibbiyot sohasi; a’zolar va sistemalar tuzilishi hamda funktsiyalarini tekshirishda, kasalliklar rentgenodiagnostikasida rentgen nurlaridan foydalanish masalalarini o’rganadi. Rentgenologiya rentgen nurlari kashf etilishi bilan yuzaga kelgan. … Read More

Renuar (Renoir) Per Ogyust

Renuar (Renoir) Per Ogyust (1841.25.2, Limoj — 1919.17.2, Kansyurmer) — frantsuz rassomi, grafik va haykaltarosh; impressionizm namoyandasi. 50-yillarda chinni, parda, yelpig’ichlarga rasm (gul) ishlash bilan shug’ullangan. 1862-64 yillar nafis san’at … Read More

Repetek qo’riqxonasi

Repetek qo’riqxonasi — Sharqiy Qoraqumning Markaziy qismidagi qo’riqxona. Turkmanobod (sobiq Chorjo’y) shahridan 70 kilometr janubda. Qumli cho’lning tabiiy majmuini qo’riqlash va o’rganish uchun 1928 yilda Repetek qumli cho’l stansiyasi (1912) … Read More

Ressora

Ressora (Fransuzcha ressor — qayishqoqlik) — transport mashinalari (avtomobil, vagon, traktor va boshqalar)da yo’lning notekisligidan hosil bo’ladigan silkinishlarni yumshatib beradigan qayishqoq (elastik) moslama. Metall, gidravlik va pnevmatik xillari bor. Metall … Read More