Muallif: Admin

ABLYATSIYA (qadimiy lotincha ablatio — olib ketmoq) — 1) qaynoq gaz oqimining qattiq jism sirtidan moddalarni sidirib ketishi (eroziya, sublimasiya, erish tufayli). Kosmik apparatlar va eltuvchi raketalarning bosh qismlari atm.ga … Read More

ABLAYXON (? – 1781) – kozoqlarning O’rta juz (O’rda) sultoni, xoni (1771 yildan). 1740 yildan Rossiya fuqaroligiga o’tishga majbur bo’ldi va Rossiya bilan savdo munosabatlari olib bordi. O’rta juz, qisman … Read More

ABKAYK — Saudiya Arabistoni Sharqiy qismidagi shahar. Aholisi qariyb 10 ming kishi. Temir yo’l stantsiyasi. Yaqin Sharqda neft qazib olinadigan muhim markazlardan. Abkaykdan turli tomonga 6 ta magistral neft quvuri … Read More

ABITURIENT (lotincha abituriens — ketishga otlangan) — ko’p mamlakatlarda o’rta o’quv yurtini tamomlayotgan kishi. Abiturient so’zi 50 – yillar oxiridan yangi ma’no kasb etib, oliy o’quv yurtiga kiruvchi ma’nosida ham … Read More

ABISSINIYA — Efiopiyaning g’ayri-rasmiy nomi, aslida bu so’z Arabcha «Al-Habasha» so’zidan kelib chiqqan. Sharq xalqlari juda qadim zamonlardan Habasha, Habashiston deb atab kelgan, ba’zi adabiyotlarda hozir ham shunday ataladi.

ABISSAL TEKISLIKLAR – chekka dengizlarning okean soyliklari va botiqlaridagi chuqur suv osti yassi va sertepa tekisliklari. Okean qa’ri va o’tish zonasida keng tarqalgan: yassi Abissal tekisliklar okean va chekka dengiz … Read More

ABISSAL YOTQIZIQLAR – hozirgi zamonda Tinch, Atlantika va Hind okeanlari tubining katta (90%) qismida hosil bo’lgan cho’kindilar. Bunday yotqiziqlar ko’pincha 3 kilometrdan ortiq chuqurlikda oksidlanish muhitida paydo bo’ladi. Abissal yotqiziqlar: … Read More

ABISSAL (Yunoncha abyssos — tubsiz) — dengiz tubining 3000-6000 metr chuqurlikka to’g’ri keladigan qismi. Okean tubining 75% ga yaqin qismini egallaydi. Abissalda yashash muhiti turg’un, harorat 1 2°, suvning sho’rligi … Read More

ABIOTIK OMILLAR, muhitning abiotik omillari (Yunoncha a — inkor qo’shimchasi va bios — hayot) — muhitning tirik organizmlarga ta’sir etuvchi noorganik omillari (iqlim, temperatura, namlik, radiasiya, tuproqning sho’rxokligi va boshqalar) … Read More

ABIOGENEZ (Yunoncha a— inkor qo’shimchasi, bio… va genesis — kelib chiqish, paydo bo’lish) — tirik tabiatda mavjud bo’lgan organik birikmalarning organizm ishtirokisiz nobiologik yo’l bilan hosil bo’lishi. Keng ma’noda Abiogenez … Read More