Muallif: Admin

AKTINOMIKOZ (aktino… va Yuoncha mykes — zamburug’) — turli nursimon zamburug’lar — aktinomisetlar keltirib chiqaradigan yuqumli kasallik. Odamda kam uchraydi; ko’pincha hayvonlar (aksari qoramollar) kasallanadi. Aktinomikoz bilan asosan jag’ va … Read More

AKTINOMETRIYA — meteorologiyaning atmosfera, quyosh va yer nurlanishini (radiatsiyasini) tabiiy sharoitda tadqiq qilish hamda radiasiyani o’lchash usullarini ishlab chiqish bilan shug’ullanuvchi bo’limi. Vazifasi radiasiyaning har xil turlarini o’lchash, quyosh radiasiyasining … Read More

AKTINOMETR (aktino… va metr) — Quyoshdan bevosita keluvchi radiasiya jadalligini ulchaydigan asbob. Ishlash tarzi tushayotgan radiasiyaning qoraytirilgan sirtga yutilishiga va nur energiyasining issiqlik energiyasiga aylanishiga asoslangan. Bunday Aktinometrlarda radiatsiyani qabul … Read More

AKTINOLIT, nur sochuvchi tosh (lotincha actis — nur, lithos — tosh) — amfibollar guruhidan bo’lgan jins hosil qiluvchi mineral. Ba’zan MPO aralashmasi bilan uchraydi (manganaktinolit). Qattiqkigi 5-6. Sof og’irligi 3,2—3,3. … Read More

AKTINOIDLAR, aktinidlar -Mendeleyev davriy sistemasining III guruhi 7 davrida aktiniydan keyin turadigan 14 ta elementning umumiy nomi. Ularning tartib raqami 90 dan 103 gacha: toriy Th (№ 90), protaktiniy ra … Read More

AKTINOGRAF (aktino… va graf) -Quyosh radiatsiyasi jadalligini uzluksiz yozib boruvchi asbob. Aktinograf radiatsiyani qabul qiluvchi qism — priyomnik bilan uni qayd qilib boruvchi galvanografdan iborat. Quyoshdan bevosita keluvchi radiasiyani ulchash … Read More

AKTINOBASILLYOZ, soxta aktinomikoz — hayvonlarda Actinobacillus lignelressi mikroorganizmi qo’zg’atadigan kasallik. Lifmatik bo’g’imlarda, kallaning yumshoq to’qimalarida (til, lab), bo’yin, ba’zan ichki a’zolarda abssesslar hosil qilish bilan kechadi. Kasallik qo’zg’atuvchi hayvon organizmiga … Read More

AKTINO… (Yunoncha actis — nur) — qo’shma so’zlar tarkibiy qismi. «Nur», “nurlanish», «nur energiyasiga oid» ma’nolarini bildiradi (masalan, aktinometr, aktinoidlar).

AKTINIYALAR (Actiniaria) — dengiz bo’shliqichlilari turkumi; marjonpoliplar sinfi olti nurlilar kenja sinfiga mansub. Ko’pchilik turlari yakka yashaydi. Tanasi tsilindr shaklida, yorqin rangli, kundalang kesimi bir necha millimetrdan 1,5 metrgacha, pastki … Read More

AKTINIY (lotincha actinium, Yunoncha aktinos — nur), Asosan — Mendeleyev davriy sistemasining III guruhiga mansub kimyoviy radioaktiv element. Tartib raqami 89, at.m. 227, 0278; yer po’stining otirlik jihatdan qismini tashkil … Read More