AMINLASH

AMINLASH — turli xil organik birikmalarga aminoguruh (—NH2) ni kiritish. Masalan, piridinga 200° da natriy amidi (NaNH2) ni ta’sir ettirib, a-aminopiridin olinadi; benzol bug’ini ammiak bilan birga cho’g’holidagi naydan o’tkazilganda … Read More

AMINLAR

AMINLAR — ammiakdagi vodorod atomlarining organik radi kallarga almashinishidan hosil bo’lgan birik malar. Ammiakdagi nechta vodorod atomi radikalga almashinganiga qarab, birlamchi, ikkilamchi va, nihoyat, uchlamchi Aminlar deyiladi. Aminlar molekulasidagi aminoguruh … Read More

AMIN UMARIY

AMIN UMARIY (1913.20.5, Qo’qon -1942.14.11, Toshkent) — o’zbek shoiri, dramaturg, tarjimon. Samarqand pedagogika akademiyasida o’qidi. Ishchi fakulteti, O’zDU va Toshkent davlat pedagogika institutida dars berdi (1935 — 36). «Guliston», «O’zbekiston … Read More

AMIN RAYHONIY

AMIN RAYHONIY (1876-1940) -Arab yozuvchisi (Livan). Amin Rayhoniy o’z asarlari («Faysal birinchi», 1925; «Iroq qalbi», «Najdning yangi tarixi», 1929 va boshqalar) da bir xalq ustidan ikkinchi bir xalqning hukmronlik qilishiga, … Read More

AMIN AHMAD ROZIY

AMIN AHMAD ROZIY (16 – asr) -tarixchi va adib. Hindistonda Akbarshoh (1542-1605) zamonida yashagan, unga atab «Haft iqlim» («Yetti iqlim», 1593-94) nomli kitob yozgan. Ushbu asarda Sharq olimlari odatiga binoan … Read More

AMIN

AMIN (Arabcha — ishonchli, halol) — 1) Muhammad alayhissalomga payg’ambarlik vahiyi kelmasidan burungi davrda u zotning nihoyatda halol, rostgo’y bo’lganliklari tufayli xalq tomonidan berilgan laqab (Muhammad amin, ya’ni Muhammad halol, … Read More

AMIMIYA

AMIMIYA (Yunocha a—inkor qo’shimchasi, mimos — taqlidchi) — istara sovuqligi, yuz ifodasining yo’qolishi; bunda yuzning sog’lom kishilarga xos imo-ishorasi bemorlarda butunlay yo’qolib qoladi. Ularning yuz qiyofasi ichki hissiyotlar (Sevinch, quvonch, … Read More

AMILOIDOZ

AMILOIDOZ — hujayradan tashqarida oqsillar almashinuvining buzilishi, oraliq to’qimalarda anomal fibrillali murakkab oqsillar — amiloid hosil bo’lishi va to’planib qolishi; irsiy omilga bog’liq; surunkali kasalliklar (masalan, osteomielit) va hokazolar asorati … Read More

AMILODEKSTRIN

AMILODEKSTRIN — kraxmal gidroliz yo’li bilan parchalanganida hosil bo’ladigan dastlabki mahsulot, dekstrinlarning bir turi, yod ta’sir ettirilsa, ko’k yoki binafsha rangga kiradi.

AMILENLAR

AMILENLAR, pentenlar — oltita izomeri bo’lgan olefinlar qatorining to’yinmagan uglevodorodlari. Oddiy sharoitda ularning hammasi suyuqliqdir. Amilenlar alyuminiy xlorid ta’sirida polimerlanadi. Sulfit angidrid (SO2) ishtirokida rezinasimon holga keladi. Amilenlar polimerlari texnikada … Read More