Bo'lim: A harfi

AXTAMAR — o’rta asr arman me’moriy yodgorliklarining noyob namunalari saqlangan Van ko’lidagi Orol (hozirgi Turkiya hududida), Arsrunidiylar (arman) podshohlari qarorgohi (10 — 11-asrlar). Avliyo xoch cherkovi (915 — 921, me’mori … Read More

AXTALASH, BICHISH — urg’ochi va erkak hayvonlarning jinsiy bezlarini olib tashlash, ularni bepusht qilish yoki jinsiy faoliyatini to’xtatish maqsadlarida erkak hayvonlarning urug’ tizimchasini uzish. Hayvonlar xo’jalik hamda davolash maqsadlarida axtalanadi. … Read More

AXTA, ULGI — naqsh yoki rasmni qog’ozga chizib, chiziq yo’llari igna bilan teshib tayyorlangan andaza; shuningdek andazadagi naqshni bezatiladigan buyum, sirtga o’tkazish usuli. Xalq amaliy bezak san’atining kashtachilik, yog’och va … Read More

AXSIKATIY ABU ROSHID AHMAD IBN MUHAMMAD (1073 — 1134) — tarixchi olim, shoir. Laqabi — «Zulfazoil» («Fazilatlar sohibi»). Marvda yashab, Sulton saroyida munshiypik qilgan. Axsikatiyning «Kitob at ta’rix» («Tarix kitobi»), … Read More

AXSIKAT — qadimgi shahar xarobasi. Namangan viloyati To’raqo’rg’on tumanidagi Shahand qishlog’i hududida, Sirdaryoning o’ng sohilida joylashgan. Tarixiy ma’lumotlarga qaraganda, Axsikat shahri miloddan avvalgi 3 — 2-asrlarda vujudga kelgan, 9 — … Read More

AXROMAT (Yunoncha achromatos — rangsiz) — sferik va xromatik abberasiyalari (linzalar nuqsoni) bartaraf qilingan murakkab optik tizim (ob’yektiv). Ikki linzali (masalan, durbinlar, geodeziya asboblari, astronomiya refraktorlari) va ko’p linzali (masalan, … Read More

AXONDRIT — tarkibida xandrit bo’lmagan, kam uchraydigan tosh meteorit turi. Axondrit siniq ichki tuzilishiga ega. Kimyoviy tuzilishi yerdagi ba’zi bir tog’ jinslariga o’xshab ketadi.

AXOMANIYLAR DAVLATI – qadimgi dunyoning eng yirik davlatlaridan biri (miloddan avvalgi 558 — 330). Axomaniylar Davlati hududi Eronni va Hind daryosidan Egey va O’rta dengizgacha bo’lgan oraliqdagi Osiyo mamlakatlarini, shuningdek … Read More

AXOMANIYLAR – Axomaniylar davlatini boshqargan qadimgi fors podshohlari sulolasi (miloddan avvalgi 558 — 330). Axomaniylar sulolasi qadimgi fors urug’idan boshlanib, bu urug’ asoschisi Axoman (qadimgi forschada Xaxomanish) aftidan, miloddan avvalgi … Read More

AXMETOV ILGIZAR ZALYALOVICH (1929.1.1, Tatariston Respublikasi Kukmora tumani Oluyaz qishlog’i) — biolog, O’zbekiston Respublikasi fan arbobi (1999), biol. fanlari Doktori (1985), professor (1990). O’zDUni bitirgan (1956). O’zbekiston Fanlar Akademiyasi qishloq … Read More