Bo'lim: A harfiga oid tarixga oid ensiklopedik atamalar

Ag’ra (turkcha)-og’irlik va yuza o’lchovi birligi. Xivada qo’llanilgan. XIX asrda Xorazmda 1 Ag’ra 58,89 gramm bo’lgan, zero, Xorazmning 1 misqoli 4,53 gramm. Shunda 1 Ag’ra=13 misqol=13×4,53=58,89 gramm. Yuza o’lchovi birligi … Read More

Ahuramazda, hurmuzd-juda qadim zamonlarda tasavvur etilgan ezgulik xudosi. Ahuramazda yorug’lik, obodonlik, salomatlik, tinchlik, farovonlik kabi barcha ezguliklarni yaratuvchi va boshqaruvchi deb tushunilgan. Unga qarshi zulmat-qorong’ulik, ochlik, vabo, ayoz, jang, zaharli … Read More

Ag’ichi (turkcha)-qoraxoniylar davridagi lavozimlardan biri. Mahmud Koshg’ariy uni ipak kiyimlarni saqlovchi xazinachi deb qayd etgan. Haqiqatan ham “ag’i” so’zi ipak kiyimni anglatgan. Ag’ichi nomi shundan olingani shubhasizdir. Lekin Qoraxoniylar davlatida … Read More

Aqcha (turkcha)-o’tmishda Turkistonda savdo-sotiq, to’lov muomalalarida narx, baho, qiymat o’lchovi bo’lgan pul birligi. Aksariyat hollarda Aqcha kumushdan zarb qilingan. Kumushning rangi oq bo’lganligi uchun ham, mazkur pul birligi Aqcha deb … Read More

Aqor (arabcha-ko’chmas mulk, yer-suv, zamin)-temuriylar zamonida yer-suv, bog’, tegirmon, kanal, do’kon, ustaxona va bozorlar kabi ko’chmas mulklar. Aqor vasiyat bilan vaqfga aylantirilishi mumkin bo’lgan. Zarafshon vodiysidagi Aqor, Oqar, Ag’ar kabi … Read More

Aqinchi (turkcha)-qoraxoniylar qo’shinida kechasi dushman ustiga qo’qqisdan hujum uyushtiradigan maxsus harbiy bo’linma.

Aqba, aqaba (arabcha-tog’ yo’li, dovon)-tarixiy-geografik tushuncha. IX-X asrlarda arabiynaviy geograflarning asarlarida ko’p uchraydi. X asrda fors tilida yozilgan. “Hudud ul-olam” va “Tarixi Tabariy” asarlarida ham tilga olinadi. Hozir bu atama, … Read More

A’lo (arabcha-eng oliy, yuqori)-1) XIX asr-XX asr boshlarida Xiva xonligida 10 tanoban ortiq yeri bo’lgan dehqonlar. Xonlikda A’lo toifali dehqonlar 3436 xo’jalikni tashkil qilgan. Bunday xo’jaliklarning ko’pchiligi navkarlarniki bo’lib, ular … Read More

A’rof (arabcha-to’siqlar)-islom manbalarida, xususan, Qur’onda ta’riflangan jannat bilan do’zax o’rtasidagi joy. O’zbek tilida A’rof o’rnida, odatda, “arosat” istilohi ishlatiladi. Islom aqidasiga ko’ra, qiyomat kuni jannatga ham, do’zaxga ham tushmay o’rtada … Read More

A’lam (arabcha-bilag’on, olimlarning olimi)-diniy-huquqiy masalalar yuzasidan fikr beruvchi diniy amaldor. Odatda, muftiylar tuzgan fatvo yoki rivoyatga, A’lam muhr bosgach, u kuchga kirgan va qozilar o’sha hujjat asosida hukm chiqargan. Buxoro … Read More