Bo'lim: A harfiga oid tarixga oid ensiklopedik atamalar

Aroba turob (arabcha, turkcha)-turkiy xalqlarda harbiy istehkom turi. Arobaning “arava” ma’nosidan tashqari qo’shinlarni himoya qilish uchun o’rda atrofiga qaziladigan “xandaq” ma’nosi ham bo’lgan. Turo-“odam bo’yidek qalqon”, yassi xoda va uzun … Read More

Armada (ispancha armada-flot)-Ispaniya va Portugaliyada yirik harbiy dengiz kuchlarini anglatuvchi atama. Masalan, 1586-1588 yillarda shakllantirilgan. Yengilmas Armada 130 ta og’ir kemalardan iborat edi. Uning La-Mansh bo’g’ozidagi jangda mag’lubiyatga uchrashi Angliyaning … Read More

Arkebuza (fransuzcha arquebuse)-piltali miltiq; o’q otar qurollarning dastlabki namunalaridan biri. Avvalgi tosh, keyinchalik qo’rg’oshin o’qlar bilan og’zidan o’qlangan. Porox stvoldagi piltateshik orqali qo’lda yondirilgan. 1379 yili Germaniyada yuzaga kelgan. Barcha … Read More

Armatollar (yunoncha armatoloi, armato-qurollangan odam so’zidan)-Gretsiyada usmoniylar hukmronligi davrida turk hokimiyati xizmatidagi ichki qo’riqlash otryadlari Armatollar nazorati ostidagi dastlabki rayonlar – armatolliklar XV asr o’rtalaridagi tog’li rayon – Agrafada paydo … Read More

Ark (forscha)-O’rta Osiyo ko’hna shaharlaridagi hukmdorlar qarorgohi joylashgan qal’aband o’rda. Yozma tarixiy manbalarda ko’handiz, diz, koh, qal’a, hisor nomlari bilan ham tilga olinadi. Tabiiy tepalik yoki maxsus yaratilgan baland do’nglik … Read More

Aristokratiya (yunoncha aristokratia-yaxshilar hukmronligi)-1) iqtisodiy hukmron sinf, zodagonlarning siyosiy hokimiyati, hukmronligi. Aristokratiya birinchi marta antik davrning mashhur mutafakkirlari: Aristotel, Platon tomonidan quldorlik davlat tuzumini idora etish vositasi sifatida ishlab chiqilgan; … Read More

Arizacho’p (arabcha, forscha)-uzunchoq, ichik kovak, chiroyli ishlanib, sirti naqshlangan yog’och g’ilof. O’rta asrlarda Turkiston xonliklaridagi amaldorlar o’zaro yozgan ariza va iltimosnomalarini Arizacho’pda choparlar orqali yuborganlar.

Aribal (yunoncha aryballos)-xushbo’y yog’lar solish uchun mo’ljallangan qadimgi yunon idishi; yumaloq, bo’g’zi tor, naqshinkor bo’lgan. Ariballar erkaklarga mo’ljallangan va, asosan, atletlar tomonidan tanasini doimiy parvarishlab turish maqsadida foydalanilgan. Saqlanib qolgan … Read More

Ares-qadimgi yunonlarning urush xudosi. Zevs va Geraning o’g’li. Jangarilik, yovvoyilik va zolimlik ifodachisi. Rimliklar marsni unga qiyoslashgan.

Arzhovli, Arzxona (arabcha, forscha)-xonga arzga kelgan kishilar qabul qilingan joy. 1830-1838 yillarda Xivada Olloqulixon buyrug’i bilan qurilgan Toshhovlining bir qismi. Hovlining to’rida esa taxt uchun maxsus ayvon qurilgan. Arzhovli o’rtasida … Read More